Margo Brouns hoopt dat het emancipatiebeleidsplan dat na de zomer uitkomt meer bezieling krijgt. Eigenzinniger wordt, vitaler en in elk geval inspirerender. De titel alleen al: "Van vrouwenstrijd naar vanzelfsprekendheid". Alsof er niets meer is om voor te véchten. Het beleid heeft successen geboekt. Maar nieuwe verworvenheden bieden nieuwe spanningsvelden en nieuwe paradoxen, vindt ze. Die ga je niet te lijf met bekende thema's. Het is nu tijd voor revitalisering van het emancipatiebeleid.

Brouns geeft een voorbeeld. Het thema "arbeid en zorg" staat stevig op de agenda. Toonaangevende ondernemingen doen hun best vrouwen posities van betekenis te geven. Dit is rechtstreeks de verdienste van het emancipatiebeleid. Het is op dit punt zeer geslaagd in haar aanjaagfunctie. Nu moeten we dus een stapje vérder: vooraan staan om volgende terreinen om te woelen.
Die zijn er genoeg. Juist het succesvolle arbeid- en zorgbeleid legde pijnlijke plekken bloot: de ingebakken dominantie van wat des mannen is, bijvoorbeeld. Dáár ligt het fundament van wat alom wordt gezien als een onneembare vesting. Iedereen praat over de hardheid van het glazen plafond. Over "cultuurverandering", en vooral over hoe moeilijk dat is. Als er iets in onze maatschappij als "vanzelfsprekend" kan worden betiteld, dan is het de acceptatie en bewondering voor waarden en normen die traditioneel mannelijk worden genoemd: concurrentiedrift, ambitie, prestatiegerichtheid. Maar van alle wetenschappelijke en praktische expertise die over dit onderwerp in de nota te vinden is, vind je in de nota niets terug. Dat vind ik echt jammer, zegt Brouns. Het woord mannelijkheid wordt niet eens genoemd. Ze hoopt dat de staatssecretaris dit snel rechtzet.

Met een actueler en pittiger emancipatiebeleid kan een culturele, sociale én economische bloei worden bereikt met een nieuwe sociale cohesie. Eén die klassieke mannelijke en vrouwelijke waarden verbindt: concurrentie én solidariteit, prestatie én zorgzame toewijding.
De discussienota hinkt nog teveel op gedateerde denkwijzen. Alsof productiviteit en werkgelegenheid de waarde van het leven bepalen. Alsof het sociale weefsel van de maatschappij uitsluitend afhangt van onze economische slagkracht.
Dit, zegt Brouns, is de vraag die mevrouw Verstand moet stellen: "Wat heeft onze samenleving te winnen bij een ander evenwicht met nieuwe of vernieuwde economische, sociale en culturele waarden? " Dat is toch veel boeiender dan nog weer eens tien jaar praten over "gelijke rechten en gelijke kansen"?
En over de Informatie- en Communicatietechnologie: "Niet alleen maar inzetten op nog meer know-how, nog meer technologie. Want wie gaan daar op vooruit ? De hoger opgeleiden, de welgestelden, de jongeren. Er ontstaat een ICT-elite van kapitaalkrachtige mannen en vrouwen, terwijl juist in de risicogroepen - zoals eenoudergezinnen en ouderen - vrouwen zijn oververtegenwoordigd. Deze dreigen te worden vergeten. Dus dáár moet mevrouw Verstand het voor opnemen. Met een zak geld voor de sociale dimensie van ICT. Computers en internet in buurthuizen, in buurtcentra. Het is aan de overheid om de kwaliteit van het bestaan van de minder bevoorrechten te bewaken. Daarom pleit ik voor een poldermodel voor ICT. Een echt contract, waarin alle partijen zich vastleggen op spijkerharde afspraken die de technologische vooruitgang ook werkelijk tot een verbetering maken. Ook voor sociaal zwakkere vrouwen en mannen".

Margo Brouns schreef onder de titel "Gender is van ons allemaal" een uitgebreide reactie op de meerjarennota. Die is te lezen op de website van de Joke Smit Stichting: www.emancipatie.nl

Margo Brouns is directeur van Brouns & Sibbes Research and Support en als universitair docent verbonden het Centrum voor  Genderstudies van de Groningse Universiteit