MONDIAAL KADER

6. De Vierde Wereld-vrouwenconferentie vindt plaats terwijl de wereld voor de drempel van een nieuw millennium staat.

7. Het Slotdocument bevestigt het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen[3] en bouwt voort op de Toekomstgerichte strategieën voor de verbetering van de positie van vrouwen, alsmede op de relevante resoluties, aangenomen door de Economische en Sociale Raad en de Algemene Vergadering. Het Slotdocument is bedoeld om een fundamenteel samenstel van prioritaire maatregelen tot stand te brengen die in de komende 5 jaar dienen te worden uitgevoerd.

8. Het Slotdocument erkent het belang van de verdragen die tot stand zijn gekomen tijdens de Topconferentie voor kinderen, de Conferentie van de Verenigde Naties inzake milieu en ontwikkeling, de Wereldconferentie Mensenrechten, de Internationale Conferentie inzake bevolking en ontwikkeling en de Wereldtop voor sociale ontwikkeling, die specifieke benaderingswijzen en verplichtingen bevatten ten aanzien van het stimuleren van duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking en m.b.t. de versterking van de rol van de Verenigde Naties om dit te bereiken. De verschillende facetten van ontwikkeling en mensenrechten, in hun specifieke perspectief, met extra aandacht voor de rol van vrouwen en meisjes komen eveneens aan de orde in de Wereldwijde Conferentie inzake duurzame ontwikkeling van kleine eilandenstaten in ontwikkeling, de Internationale Voedingsconferentie, de Internationale Conferentie over basisgezondheidszorg en de Wereldconferentie inzake onderwijs voor iedereen. Bovendien zijn de thema’s empowerment en gelijkheid van vrouwen ook nadrukkelijk naar voren gebracht tijdens het Internationale jaar van de inheemse volken,[4] het Internationale jaar van het gezin,[5] het Jaar van de Verenigde Naties voor tolerantie,[6] de Verklaring van Genève voor plattelandsvrouwen,[7] en de Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen[8].

9. Het doel van het Slotdocument, dat volledig in overeenstemming is met de doelstellingen en beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties en het internationale recht, is het versterken van de positie van alle vrouwen. De volledige verwezenlijking van alle mensenrechten en fundamentele vrijheden voor alle vrouwen is van essentieel belang om de positie van vrouwen te versterken. Rekening houdend met het belang van nationale en regionale bijzonderheden en verschillen in historische, culturele en godsdienstige achtergrond, hebben de staten tot taak, ongeacht hun politieke, economische en culturele stelsel, alle mensenrechten en fundamentele vrijheden te bevorderen en te beschermen.[9] De uitvoering van dit Slotdocument, mede door middel van nationale wetten en de vaststelling van strategieën, beleid, programma’s en ontwikkelingsprioriteiten, is de soevereine verantwoordelijkheid van elke staat, in overeenstemming met alle mensenrechten en fundamentele vrijheden en het belang en de volledige eerbiediging van verschillende godsdienstige en morele waarden, culturele achtergronden en levensbeschouwingen van mensen en hun samenlevingen moet ertoe bijdragen dat vrouwen volledig gebruik kunnen maken van hun mensenrechten, teneinde te komen tot gelijkheid, ontwikkeling en vrede.

10. Sinds de Derde Wereldvrouwenconferentie ter afsluiting van het Vrouwendecennium van de Verenigde Naties: gelijkheid, ontwikkeling en vrede, die in 1985 in Nairobi werd gehouden, en de aanneming van de Toekomstgerichte strategieën van Nairobi voor de verbetering van de positie van vrouwen heeft de wereld ingrijpende politieke, economische, sociale en culturele veranderingen ondergaan, die zowel positieve als negatieve effecten op vrouwen hebben gehad. De Wereldconferentie Mensenrechten erkende dat de mensenrechten van vrouwen en jonge meisjes een onvervreemdbaar, integraal en ondeelbaar onderdeel vormen van de universele mensenrechten. De volwaardige en gelijke participatie van vrouwen in het politieke, maatschappelijke, economische, sociale en culturele leven op nationaal, regionaal en internationaal niveau en de uitbanning van alle vormen van discriminatie op grond van geslacht vormen prioritaire doelstellingen van de internationale gemeenschap. De Wereldconferentie Mensenrechten bevestigde opnieuw de plechtige verbintenis van alle staten om te voldoen aan hun verplichtingen tot het bevorderen van universele eerbiediging, naleving en bescherming van alle mensenrechten en fundamentele vrijheden voor iedereen, in overeenstemming met het Handvest van de Verenigde Naties, andere mensenrechteninstrumenten en het internationale recht. Het universele karakter van al deze rechten en vrijheden staat niet ter discussie.

11. Het einde van de koude oorlog heeft geresulteerd in internationale veranderingen en vermindering van de concurrentie tussen supermogendheden. De dreiging van een wereldomspannend gewapend conflict is afgenomen, terwijl de internationale betrekkingen zijn verbeterd en de vooruitzichten op vrede tussen landen zijn verbeterd. De dreiging van een wereldomspannend conflict is weliswaar verminderd, maar aanvalsoorlogen, gewapende conflicten, koloniale of andere vormen van vreemde overheersing en buitenlandse bezetting, burgeroorlogen en terrorisme blijven vele delen van de wereld teisteren. Er is sprake van ernstige schendingen van mensenrechten van vrouwen, met name in tijden van gewapende conflicten, en het gaat hierbij zelfs om moord, marteling, systematische verkrachtingen, onvrijwillige zwangerschappen en gedwongen abortussen, met name in het kader van een beleid van etnische zuivering.

12. De instandhouding van vrede en veiligheid op mondiaal, regionaal en lokaal niveau, alsmede de voorkoming van een beleid van agressie en etnische zuiveringen en de oplossing van gewapende conflicten zijn van cruciaal belang voor de bescherming van de mensenrechten van vrouwen en meisjes, voor de uitbanning van alle vormen van geweld jegens hen en om te voorkomen dat zij worden ingezet als oorlogswapen.

13. Door extreme militaire uitgaven, met inbegrip van mondiale uitgaven voor militaire doeleinden en reguliere of illegale handel in wapens, alsook door investeringen ten behoeve van de productie en de aanschaf van wapens zijn er minder middelen beschikbaar voor sociale ontwikkeling. Als gevolg van de schuldenlast en andere economische problemen zijn vele ontwikkelingslanden overgegaan tot een beleid van structurele aanpassing. Bovendien zijn er structurele-aanpassingsprogramma’s waarvan de opzet en de uitvoering te wensen overlaten, met alle nadelige gevolgen van dien voor sociale ontwikkeling. Het aantal mensen dat in armoede leeft, is het afgelopen decennium in de meeste ontwikkelingslanden, en wel met name in de landen met een zware schuldenlast, onevenredig sterk gestegen.

14. In dit verband dient de nadruk te worden gelegd op de sociale dimensie van ontwikkeling. Versnelde economische groei is weliswaar noodzakelijk voor sociale ontwikkeling, maar verbetert op zich niet de kwaliteit van het leven van de bevolking. In sommige gevallen kunnen er omstandigheden ontstaan die sociale ongelijkheid en marginalisatie in de hand kunnen werken. Er dient dan ook te worden gezocht naar nieuwe alternatieven om te verzekeren dat alle leden van de samenleving voordeel ondervinden van economische groei op basis van een holistische benadering van alle aspecten van ontwikkeling: groei, gelijkheid van vrouwen en mannen, sociale rechtvaardigheid, behoud en bescherming van het milieu, duurzaamheid, solidariteit, participatie, vrede en eerbiediging van mensenrechten.

15. Een wereldwijde ontwikkeling in de richting van democratisering heeft in vele landen het politieke proces toegankelijk gemaakt, maar desondanks kunnen vrouwen nog altijd niet als volwaardige en gelijke partners van mannen aan de besluitvorming deelnemen, met name in de politiek. In Zuid-Afrika is het beleid van geïnstitutionaliseerd racisme - apartheid - ontmanteld en heeft een vreedzame, democratische machtsoverdracht plaatsgevonden. In Midden- en Oost-Europa is de overgang naar een parlementaire democratie snel verlopen en dit heeft sterk uiteenlopende ervaringen opgeleverd, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van elk land. De overgang is weliswaar in grote lijnen vreedzaam verlopen, maar in sommige landen werd dit proces belemmerd door gewapende conflicten, die hebben geleid tot ernstige schendingen van mensenrechten.

16. In vele landen worden de ontwikkelingsdoelen niet gehaald door grootscheepse economische recessie en politieke instabiliteit in bepaalde regio’s. Dit heeft geleid tot uitbreiding van de onbeschrijfelijke armoede. Van de meer dan 1 miljard mensen die in de diepste armoede leven, vormen vrouwen een overgrote meerderheid. Het snelle veranderings- en aanpassingsproces in alle sectoren heeft tevens geleid tot groei van de werkloosheid en het ontbreken van passende werkgelegenheid, waarvan met name vrouwen het slachtoffer zijn. In vele gevallen is in structurele-aanpassingsprogramma’s geen rekening gehouden met het beperken van de negatieve gevolgen hiervan voor kwetsbare of kansarme groepen ofwel voor vrouwen, en garanderen deze programma’s ook geen positieve effecten op deze groepen door te voorkomen dat zij bij economische en sociale activiteiten worden gemarginaliseerd. De Slotakte van de Ronde van Uruguay inzake multilaterale handelsbesprekingen[10] onderstreepte duidelijk de toenemende onderlinge afhankelijkheid van nationale economieën, alsmede het belang van liberalisering van de handel en toegang tot open, dynamische markten. In sommige regio’s wordt zeer veel geld uitgegeven voor militaire doeleinden. Ondanks de toename van zuivere ontwikkelingshulp (Official Development Assistance = ODA) door sommige landen, is die ODA de laatste tijd over de gehele linie verminderd.