Evaluatie regelingen Arbeidstijdenwet:

De zogeheten consignatie- of beschikbaarheidsregeling in de Arbeidstijdenwet (ATW) levert in sommige sectoren problemen op. Zo vinden werknemers in bijvoorbeeld de bouw en de industrie deze regeling erg belastend, vooral als ze ‘s nachts worden opgeroepen. In veel sectoren worden werknemers geconsigneerd naast het werken in het gewone dienstrooster. Vooral in de sectoren liftinstallatie en koeltechniek wordt veel gewerkt tijdens oproepdiensten.

Een andere regeling in de ATW - die voor nachtarbeid door zwangere vrouwen - blijkt in de praktijk goed te werken.

Dit blijkt uit het rapport "Werken bij nacht en ontij", dat minister De Vries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft aangeboden aan het parlement.

In het rapport heeft het IVA, Instituut voor sociaal-wetenschappelijk beleidsonderzoek en advies in opdracht van het ministerie van SZW de twee regelingen in de ATW geëvalueerd. De Tweede Kamer heeft daarom gevraagd bij de behandeling van deze wet in 1995.

De consignatieregeling houdt in dat werknemers tijdens rustperiodes en pauzes beschikbaar moeten zijn om na een oproep weer aan het werk te gaan.

De regeling voor nachtarbeid door zwangere vrouwen komt er op neer dat een werkgever zwangere werkneemsters niet kan verplichten 's nachts te werken. Als de werkgever haar in plaats daarvan geen werk overdag kan bieden, kan de werkneemster een beroep doen op de Ziektewet.

Als een werknemer geconsigneerd is mag de dagelijkse rusttijd worden onderbroken om weer aan het werk te gaan. Hoofdregel in de wet is dat tijdens rustperiodes niet mag worden gewerkt. Voor consignatie gelden dan ook aparte regels. Onder meer mogen werknemers die jonger zijn dan 18 jaar niet worden geconsigneerd en is de arbeidstijd van een werknemer die beschikbaar moet zijn, aan beperkingen onderhevig.

De Arbeidsinspectie die toeziet op de naleving van de ATW, constateert dat de aparte regels die gelden voor consignatie nogal eens overtreden worden. Uit het onderzoek van het IVA blijkt dat werkgevers moeite hebben met een aantal beperkingen die de ATW stelt. Zo blijkt uit de evaluatie dat het voor bedrijven soms lastig is ervoor te zorgen dat de tijd die wordt gewerkt tijdens een oproepdienst weer wordt gecompenseerd in vrije tijd. De ATW schrijft dit wel voor.

Voor deze evaluatie zijn in totaal 71 instellingen en bedrijven onderzocht in de industrie, bouwnijverheid, zakelijke dienstverlening, overheid, gezondheidszorg en welzijn.

In de brief bij het onderzoek schrijft minister De Vries dat hij op korte termijn met de werkgevers- en werknemersorganisaties gaat praten over de problemen met de consignatieregeling. Doel van dit overleg is bekijken of de knelpunten die uit het onderzoek blijken zodanig kunnen worden opgelost dat de belasting voor de werknemers niet te hoog wordt.

Uit de evaluatie blijkt verder dat de meeste werkgevers er in slagen zwangere werkneemsters een alternatief te bieden in de vorm van werken overdag. Zwangere werkneemsters die normaal gesproken (ook) ‘s nachts werken, doen sporadisch een beroep op de Ziektewet. Minister De Vries constateert dan ook dat de regeling voor nachtarbeid door zwangere vrouwen aan zijn doel beantwoordt.

-----------------------------------------------------------------------

Het rapport "Werken bij nacht en ontij" is verkrijgbaar via de boekhandel of bij Elsevier Bedrijfsinformatie, Postbus 16400, 2500 BK Den Haag, telefoon 070 - 3819900. Het rapport kost f 54,- het ISBN is 90 5749 262 8.