De jury heeft gesproken. Het is ons duidelijk waarom u voor de Werk-Privé-trofee genomineerd bent. Het gaat hier om de koplopers van de Drentse bedrijven en instellingen.

Koplopers in deeltijd, verlofmogelijkheden en kinderopvang. De competitie ging om het werkklimaat, om de aandacht en de faciliteiten voor werknemers die meer aan hun hoofd hebben dan werk alleen. Daar kon op gescoord worden.

Punten die verbetert kunnen worden zijn er ook. Maar dat laat onverlet dat hier de bedrijven aanwezig zijn die een betere balans hebben weten te bereiken tussen het bedrijfsbelang en de persoonlijke belangen van hun werknemers. Tot beider voordeel. Dat is een felicitatie waard. Ik feliciteer Akzo Nobel Fibers Emmen, APZ Drenthe en Maatschappelijk Werk Noord en Midden Drenthe dan ook van harte met deze nominatie.

Nu wordt het spannend. Wie wint? Ik verzeker u: De winnaar krijgt zo dadelijk alle aandacht. Maar eerst een paar woorden over het waarom van de Werk-privé-trofee. Het gaat om een breder belang: om het welzijn van de werknemer en de economische noodzaak van meer mogelijkheden tot combineren van arbeid en zorg. En daar wil ik graag - kort - met u over spreken.

De combinatie arbeid en zorg, werk-privé. Het zijn begrippenparen die in een paar jaar tijd tot ons dagelijks vocabulaire zijn gaan horen. Niet voor niets. Veel vrouwen en mannen worstelen er mee. En dat niet alleen binnen de muren van het eigen huis. De discussie verplaatst zich razendsnel naar de samenleving en naar het bedrijfsleven. Het Drents Vrouwenburo, de provincie Drente en de Kamer van Koophandel hebben een scherp oog gehad voor die ontwikkeling. Ik ben blij dat u samen de schouders hebt gezet onder campagne "Drenthe scoort".

De tijd is er rijp voor. Sterker, de verandering is gaande. Want dat is toch een belangrijke conclusie die ik uit het juryrapport afleid. Een aantal bedrijven en instellingen voelt goed aan dat het tijd is om het traditionele personeelsbeleid om tot vormen tot een werk-privé-beleid. Tegelijkertijd deel ik het punt van zorg van de jury dat er nog te weinig sprake is van visie ontwikkeling.

Want de arbeidsmarkt is drastisch veranderd. De toestroom van jonge mensen neemt af en de vergrijzing van de beroepsbevolking komt in rap tempo op ons af. Werkgevers komen steeds moeilijker aan personeel. In verschillende sectoren is sprake van krapte op de arbeidsmarkt. Er zijn bedrijven die schreeuwen om personeel.

Daar staat tegenover dat Nederland tot voor kort te weinig aandacht had voor de talenten van vrouwen. Tot voor kort. Want het beeld verandert snel. Steeds meer vrouwen blijven op de arbeidsmarkt. Ook als er kinderen zijn. De snelste toename zien we juist bij deze groep. In deeltijd. Dat kan te maken hebben met het gunstige economische klimaat op dit moment. Maar ik denk dat de verandering dieper gaat.

De jonge generaties vrouwen en mannen doen wat opleidingsniveau betreft steeds minder voor elkaar onder. Bij de jongste generatie die nu het onderwijs verlaat, is er zelfs geen verschil meer in opleidingsniveau. Bovendien zijn zij opgegroeid met een ander verwachtingspatroon. Werkende vaders en moeders is voor hen gemeengoed. Arbeid en zorg delen is voor de jonge generaties geen utopie. Integendeel. Ze verwachten niet anders. Werk is belangrijk, maar de zorg voor elkaar en anderen niet minder. Het gaat om de combinatie. Dat wordt steeds belangrijker.

Wie deze ontwikkelingen tot zich door laat dringen - een drastisch veranderende arbeidsmarkt, sterk veranderde opvattingen over werk en andere verantwoordelijkheden, een gelijkwaardig opleidingsniveau tussen vrouwen en mannen - die kan maar tot een conclusie komen: de traditionele verhouding tussen werk en privé staat zwaar onder druk.

Ik denk dat dit besef ook wel is doorgedrongen. Maar 'om' zijn in denken, is nog wat anders dan 'om' zijn in doen.

Er is nog heel wat ongemakkelijkheid in bedrijven en instellingen als het gaat om aanpassen en het bieden van mogelijkheden. Dat is begrijpelijk. Want een bedrijfscultuur verander je niet van de ene op de andere dag.

Toch is dat nodig.

Wie niet inspeelt op de veranderingen, zit nu of anders binnenkort met vacatures. Dat kost omzet en groei. Werknemers kunnen hard in botsing komen met het verwachtingspatroon thuis en het verwachtingspatroon op het werk. Het kan een tijd goed gaan, maar overbelasting, stress en ziekteverzuim liggen op de loer. En de werknemer die het voor het kiezen heeft - en dat zijn vaak de betere - zoekt een andere werkgever. Een werkgever die wel combinatiemogelijkheden aanbiedt. De conclusie moge duidelijk zijn: bedrijven die niet meegaan met de veranderende arbeidsmarkt roepen de problemen over zich af.

Zo hoeft het niet te gaan.

Het belang van werkgevers en werknemers kan heel goed samengaan. Als de werkgever gemotiveerd is om in het bedrijfsbeleid rekening te houden met de privésituatie van de werknemer. Als de gevraagde flexibiliteit niet van één kant komt, maar van beide kanten.

De genomineerden van vandaag tonen aan dat het kan. Zij hebben het traditioneel werving- en personeelsbeleid omgevormd tot een werk-privébeleid. Zij hebben ingezien waar winst te boeken is: tijdig inspelen op de nieuwe werknemers en werkneemsters. Mensen met hart voor het bedrijf en hart voor hun privéleven.

Dat is precies wat we willen ondersteunen met extra geld voor kinderopvang, met experimenten voor een andere dagindeling en de nieuwe Kaderwet Arbeid en Zorg.

Betere afstemming en verruiming van de verschillende verlofregelingen en een geclausuleerd recht op deeltijd vormt de basis van de Kaderwet. Overigens niet alleen verlof voor zorgverplichtingen. Ook verlof voor ouderen waardoor zij langer voor het arbeidsproces behouden blijven, verlof voor scholing, opfrisverlof of andere mogelijkheden om de inzetbaarheid van werknemers te vergroten.

Ik begrijp best dat er aanpassingsproblemen kunnen opdoemen, maar uiteindelijk is het in het belang van het bedrijfsleven zelf. Waar we kortom voor staan is het vinden van een nieuwe balans: evenwicht tussen werk en privé, een nieuwe balans tussen werkgever en werknemer.

De uitreiking van de trofee is de kroon op de campagne 'Drenthe scoort!' De kroon maar niet het eind, naar ik hoop. Er is veel werk verzet. Door het Drents Vrouwenburo en door de bedrijven die de scan hebben ingevuld. De steun van de Provincie Drente en van de Kamer van Koophandel was onmisbaar.

Ik hoop dat u de energie en de aandacht vasthoudt.

Dan volgt nu de bekendmaking van de winnaar.