Herkomst bibliografie

De hier volgende bibliografie is ontleend aan de in oktober 1996 verschenen publicatie van het Clara Wichmann Instituut (CWI), "VN-Vrouwenverdrag, een geannoteerde bibliografie".

De commissie is het CWI zeer erkentelijk dat zij haar toestemming heeft gegeven om uit bovengenoemde publicatie de bibliografie over te nemen. De uitgave van het CWI is uitgebreider van opzet: zij bevat een thematische indeling van de publicaties, een lijst van ratificerende landen, een overzicht van de Europese landenrapportages, een overzicht van belangrijke Internetbronnen, een auteursregister, een trefwoordenregister, een tijdschriftenregister, een verdragsregister en een overzicht van bronnen en instellingen.

"VN-Vrouwenverdrag, een geannoteerde bibliografie" kost 10,00 en is verkrijgbaar bij:

het Clara Wichmann Instituut

Ambonplein 73

1094 PW Amsterdam

Tel: 020 - 668 40 60

Fax: 020 - 668 43 71

Criteria bibliografie

De publicaties die in deze bibliografie zijn opgenomen zijn verschenen in Nederland, (West) Europa en de Verenigde Staten, en zijn in het Nederlands, Engels of Duits geschreven. Voorts is er, met enige uitzonderingen, een beperking in de tijd tot publicaties die verschenen zijn vanaf 1990. Dit, omdat het verdrag in 1991 voor Nederland in werking is getreden, en het merendeel van de (Nederlandse) publicaties van vóór 1990 gaan over de noodzaak het verdrag te ratificeren.

Voorts zijn er na elke publicatie enige trefwoorden opgenomen die verwijzen naar de inhoud van de publicatie.

Brochure

Het CWI heeft ook een brochure over het VN-Vrouwenverdrag gepubliceerd, geschreven door Mr L.Th.M. Willems. Deze brochure is met name bedoeld voor praktijkjuristen, kost 12,50, en is ook verkrijgbaar bij het CWI.

BIBLIOGRAFIE VN-VROUWENVERDRAG

Alkema, E.A.

De reikwijdte van het Vrouwenverdrag / E. A. Alkema en B. Zaaijer

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes, L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 15-29

Bespreking van de artikelen 2, 3 en 24 van het VN-vrouwenverdrag.

Artikel 2 richt zich met name op de verplichting tot het initiëren van wetgeving in de verdragsstaten. Artikel 3 geeft opdracht aan de verdragspartijen om, op bepaalde terreinen, alle passende maatregelen te nemen ter bevordering van de emancipatie van vrouwen. Artikel 24 stelt dat partijen de verplichting op zich nemen om op nationaal niveau alle noodzakelijke maatregelen te nemen om te komen tot een verwezenlijking van de in het Verdrag erkende rechten. Deze bepaling heeft daarmee een 'vangnet'-functie.

Trefwoorden: Wetgeving, Emancipatiebeleid

Asscher-Vonk, I.P.

De betekenis van het Vrouwenverdrag voor het nationale arbeidsrecht / I.P. Asscher-Vonk. - Den Haag : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1996. - 15 p.

Rapport voor de projectgroep Vrouw en Recht van de Vakgroep Publiekrecht Rijksuniversiteit Limburg in het kader van het onderzoeksproject met als onderwerp de implementatiemogelijkheden van het VN-vrouwenverdrag in Nederland en meer specifiek met betrekking tot het arbeidsrecht. Geschreven in opdracht van de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Trefwoorden: Arbeid

Betekenis

De betekenis van artikel 12 Vrouwenverdrag voor Nederland : Gezondheid als recht / N. Holtrust, A.C. Hendriks en D.M.J. Bauduin (red.) . - Den Haag : VUGA, 1996. - 310 p.

Onderzoek verricht in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het rapport is het eerste in een reeks waarin verslag wordt gedaan van onderzoek naar de juridische betekenis die het VN-vrouwenverdrag op een bepaald beleidsterrein kan hebben. Artikel 12 van het VN-vrouwenverdrag legt de overheid verplichtingen op ter bevordering en bescherming van de gezondheid van vrouwen. Het recht op gezondheid betekent volgens het VN-vrouwenverdrag dat sekseverschillen in gezondheidstoestand en in maatschappelijke positie steeds in overweging moeten worden genomen bij het vaststellen en uitvoeren van beleid. In het rapport staan twee vragen centraal : waartoe verplicht artikel 12 VN-vrouwenverdrag en wat heeft het door de Nederlandse overheid gevoerde beleid op het gebied van regelgeving en de gezondheidszorg opgeleverd.

Trefwoorden: Gezondheid, Overheidsbeleid

Betten, L.

De betekenis van het Vrouwenverdrag voor het nationale sociale zekerheidsstelsel / L. Betten en M. Westerveld. - Den Haag : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1996. - 32 p.

Door toedoen van communautaire en overige internationale normgeving is het Nederlandse stelsel van Sociale Zekerheid in de laatste jaren op een aantal punten ingrijpend gewijzigd. Toch hebben deze wijzigingen nog niet geleid tot een totale verbanning van ongelijke behandeling van mannen en vrouwen. In deze bijdrage staat de vraag centraal in hoeverre het VN-vrouwenverdrag extra inspanningen vereist met betrekking tot de sociale zekerheid. Een drietal elementen worden onder de loep genomen: de gezinsinkomenbescherming versus de (wens) tot individualisering; het hieraan gelieerde vraagstuk van de kostwinnerstoeslagen; en de op de equivalentie gebaseerde werknemersverzekeringen die door hun nadruk op het verrichten/verricht hebben van betaalde arbeid steevast uitvallen ten gunste van mannen en ten nadele van vrouwen die nog steeds het leeuwedeel van de onbetaalde (zorg)taken voor hun rekening nemen.

Trefwoorden: Sociale zekerheid, Gelijke behandeling, Gezinsinkomen, Individualisering, Kostwinners, Werknemersverzekeringen, Zorgarbeid

Biesheuvel-Vermeijden, J.E.

Loon naar werken / J.E. Biesheuvel-Vermeijden

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 201-220

Artikel 14 VN-vrouwenverdrag handelt over bijzondere problemen waarvoor vrouwen op het platteland worden gesteld. Waarom aparte aandacht voor deze vrouwen in het VN-vrouwenverdrag? Hiervoor zijn twee redenen aan te geven, allereerst de bijzondere positie van vrouwen op het platteland ten opzichte van vrouwen in stedelijke gebieden. Ten tweede de bijzondere positie van (mee)werkende vrouwen in (gezins)bedrijven op het platteland ten opzichte van mannen werkzaam in die bedrijven.

Trefwoorden: Plattelandsvrouwen, Meewerkende vrouw

Bleijenbergh, I.

Gelijkheid als mensenrecht : de discussie over het gelijkheidsbeginsel tijdens het ontwerp en de aanvaarding van het VN-Verdrag ter uitbanning van alle vormen van discriminatie jegens vrouwen (1979) / Inge Bleijenbergh. - [s.l.] : [s.n.], 1995. - 103 p. : bijlagen

Doctoraalscriptie beleid, cultuur en sexevraagstukken van de Vrije Universiteit Amsterdam. Onderzocht wordt welke opvattingen over het begrip gelijkheid zichtbaar zijn in de discussie over mensenrechten van vrouwen tijdens het ontwerp en de aanvaarding van het VN-Verdrag ter uitbanning van alle vormen van discriminatie jegens vrouwen (1979). Tevens wordt nagegaan welke veronderstellingen over mannen en vrouwen en mannelijkheid en vrouwelijkheid aan deze opvattingen ten grondslag liggen.

Trefwoorden: Gelijkheid, Mensenrechten

Boerefijn, I.

Rapportage binnen de VN : Mogelijkheden en tekortkomingen / Ineke Boerefijn

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg 7 (1991), nr. 2 (maart/april), p. 31-37

Bijdrage aan Nemesis-special over het VN-vrouwenverdrag.

In deze bijdrage wordt aandacht besteed aan rapportageprocedures, het functioneren van de verdragsorganen, de mogelijkheden om daar als organisatie invloed op uit te oefenen en de Nederlandse praktijk.

Trefwoorden: Rapportage, Nederland

Bos, A.M.

'The world has won' : Vrouwenverdrag in oorlogstijd / Anne Marie Bos

In : Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg 7 (1991), nr. 2 (maart/april), p. 3-5

Inleidend artikel voor deze Nemesis-special over het VN-vrouwenverdrag. Kernvraag is het gewicht van het VN-vrouwenverdrag in de internationale rechtsorde van de Verenigde Naties. Welke rechtskracht heeft het Verdrag. Hoe strikt is het toezicht op naleving ervan? Heeft het Verdrag enige relatie met de vredes- en veiligheidsaspecten van de Verenigde Naties.

Trefwoorden: Werking VN-vrouwenverdrag

Brink, M. van den

Aan den lijve : over het Vrouwenverdrag en lichamelijke integriteit / Marjolein van den Brink. - Utrecht : Universiteit van Utrecht, april 1993. - 68 p. ; lit.opg. - (Utrecht Papers on International, Social and Economic Law ; 16)

Centraal staat de vraag waarom een bepaling met betrekking tot het recht op bescherming van lichamelijke integriteit in het VN-vrouwenverdrag ontbreekt. Aan de hand van de 'travaux preparatoires' en de verslagen van de zittingen van de CEDAW wordt geanalyseerd in hoeverre het recht op lichamelijke integriteit impliciet toch door het Verdrag wordt beschermd.

Trefwoorden: Lichamelijke integriteit

Brink, M. van den

Het recht op lichamelijke integriteit en het Vrouwenverdrag / M. van den Brink

In: NJCM-Bulletin, 1993, nr. 6 (september), p. 660-673

Het VN-vrouwenverdrag bevat geen expliciete bepaling omtrent het recht op bescherming van lichamelijke integriteit, terwijl dat recht juist essentieel is voor vrouwen. Aan de hand van de 'travaux preparatoires' en de aanbevelingen van de CEDAW wordt bekeken in hoeverre het Verdrag, ondanks het ontbreken van een expliciete bepaling, eventueel toch openingen biedt om verschillende vormen van inbreuken op lichamelijke integriteit aan de orde te stellen.

Trefwoorden: Lichamelijke integriteit

Brink, M. van den

'The wonderful way they are dealing with women in the Netherlands' : Nederland en het Vrouwenverdrag / M. van den Brink en M. Jacobs

In: NJCM-Bulletin, Jrg. 19 (1994), nr.6, p. 742-750

In januari 1994 presenteerde Nederland zijn eerste rapport over de implementatie van het VN-vrouwenverdrag aan het Comité. In deze bijdrage wordt ingegaan op de discussie die in New York gevoerd werd over de Nederlandse rapportage en het Nederlandse emancipatiebeleid. Ter sprake komen onder meer de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt en het emancipatie-ondersteuningsbeleid. Ook wordt aandacht besteedt aan de rapportage zelf en de totstandkoming daarvan.

Trefwoorden: Rapportage, Emancipatiebeleid, Nederland, Arbeidsmarkt, Emancipatie-ondersteuningsbeleid

Brink, M.van den

Eerste Nederlandse rapportage bij CEDAW / Myriam Jacobs en Marjolein van den Brink

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 10 (1994) nr. 4 (juli/augustus), Actualiteitenkatern Wetgeving, p. 31-32

Verslag van de dertiende zitting van het Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW). Op de agenda stond ondermeer de bespreking van het eerste Koninkrijksrapport over de uitvoering van het Verdrag in Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba.

Trefwoorden: CEDAW, Rapportage, Nederland

Brink, M. van den

Vrouwen en de gezondheidszorg / M. van den Brink en A.C. Hendriks

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 163-184

Artikel 12 van het VN-vrouwenverdrag heeft tot doel een gelijke toegankelijkheid van vrouwen tot de gezondheidszorg te realiseren. De aandacht voor vrouwen en gezondheid heeft zich van oudsher grotendeels beperkt tot de sexe-specifieke hormonale of anatomische verschillen tussen mannen en vrouwen. Voor het overige heeft de geneeskunde, alsmede het gezondheids(zorg)onderzoek, lange tijd de pretentie gehad sexe-neutraal te zijn. Critici zijn van mening dat de geslachtsonbepaaldheid van de mens, waar de geneeskunde vanuit gaat, nadelige effecten heeft voor de gezondheid en het welzijn van vrouwen.

Trefwoorden: Gezondheid, Gezondheidszorg, Sexeverschil

Brünott, L.

Mensenrechten als vrouwenrechten / Loes Brunott

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 7 (1991), nr. 2 (maart/april), p. 27-30

Naschrift bij het artikel van Andrew Byrnes Het 'andere' mensenrechtenverdragslichaam in deze Nemesis-special over het VN-vrouwenverdrag. De ontwikkelingen van het CEDAW worden geschetst, die sinds het verschijnen van het artikel van Byrnes (1989) nog twee maal bijeen zijn gekomen.

Trefwoorden: CEDAW, Mensenrechten

Bustelo, C.

Reproductive health and CEDAW / Carlotta Bustelo

In: The American University Law Review, Jrg. 44 (1995), nr. 4, p. 1145-1156

Door middel van ratificatie van het VN-vrouwenverdrag verplichten verdragsstaten zich om passende maatregelen te nemen om de gezondheid van vrouwen met betrekking tot de voortplanting te garanderen. Schrijfster bepleit het uitwerken van een Algemene Aanbeveling door de CEDAW over het recht van vrouwen op goede gezondheidszorg, inclusief eerder genoemde voortplanting. Ook pleit ze voor een verheldering van de strekking van dit begrip en voor het doen van aanbevelingen voor de implementatie van meer concrete en passende maatregelen.

Achter het artikel bevindt zich een bijlage van het Facultatief Protocol.

Trefwoorden: Gezondheid, Gezondheidszorg, Voortplanting

Byrnes, A.C.

The 'other' human rights treaty body : the work of the Committee on the Elimination of Discrimination Against Women / Andrew C. Byrnes. - Hong Kong : Faculty of Law, University of Hong Kong, 1989. - 115 p.

Het VN-vrouwenverdrag trad in 1980 in werking en het toezichthoudend Comité, de CEDAW, begon in 1982 met haar werkzaamheden. Het doel van deze analyse van het werk van de CEDAW is om zicht te krijgen op de belangrijkste problemen en uitdagingen en op basis daarvan enkele aanbevelingen te doen die de effectiviteit van dit comité kunnen verhogen.

Sleutelpublicatie

Trefwoorden: CEDAW

Byrnes, A.C.

Het 'andere' mensenrechtenverdragslichaam : Het werk van de CEDAW / Andrew C. Byrnes

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 7 (1991), nr. 2 (maart/april), p. 18-26

Bijdrage aan Nemesis-special over het VN-vrouwenverdrag.

Het VN-vrouwenverdrag belast het CEDAW met het toezicht op de vooruitgang in de verdragsimplementatie in de verdragsstaten. Het werk van de CEDAW wordt geanalyseerd en er worden suggesties gedaan hoe de CEDAW haar toezichthoudende rol kan versterken teneinde meer internationaal begrip te kweken voor de mensenrechten van vrouwen.

Trefwoorden: CEDAW, Mensenrechten

Byrnes, A.C.

CEDAW's Tenth Session / Andrew Byrnes

In: Netherlands Quarterly of Human Rights, Jrg. 9 (1991), nr. 3, p. 332-358

Herziene versie van een verslag gemaakt voor de International Women's Right Action Watch (IWRAW) over de tiende bijeenkomst van de Committee on the Elimination of Discrimination Against Women (CEDAW) in Wenen van 21 januari tot 1 februari 1991. Artikel bevat bijlage met een kort overzicht van de door de CEDAW aangenomen aanbevelingen van de vijfde (1986) tot en met de tiende (1991) zitting.

Trefwoorden: CEDAW

Byrnes, A.C.

The adoption of a petition procedure under the Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women / Andrew Byrnes and Jane Connors. - Maastricht : University of Limburg, 1994. - 52 p.

In dit document wordt de wenselijkheid en uitvoerbaarheid van de uitbreiding van het VN-vrouwenverdrag met een Facultatief Protocol besproken. De aanvaarding van een Facultatief Protocol zou het toezichthoudend comité, het CEDAW, de mogelijkheid verschaffen om klachten van individuen, groepen en organisaties te aanvaarden en te beoordelen met betrekking tot Verdragsstaten die de hen middels het VN-vrouwenverdrag opgelegde verplichtingen niet zijn nagekomen.

Trefwoorden: Facultatief Protocol, Individueel klachtrecht, CEDAW

Clark, B.

The Vienna Convention Reservations Regime and the Convention on Discrimination against Women / Belinda Clark

In: The American Journal of International Law, Jrg. 85 (1991), p. 281-321

De wetgeving waarin de aanvaardbaarheid van voorbehouden met betrekking tot verdragen is vastgelegd, heeft zich de afgelopen zestig jaar sterk ontwikkeld. Dit blijkt uit het Weense Verdragenverdrag, waarin regels met betrekking tot voorbehouden zijn opgenomen die een belangrijke verandering betekenen ten opzichte van de wetgeving zoals die in de eerste helft van de eeuw over het algemeen werd gehanteerd. De toepassing van deze regels op de voorbehouden gemaakt door staten op het VN-vrouwenverdrag, had tussen 1986 en 1988 grote verdeeldheid tot gevolg in en buiten de Verenigde Naties. In dit artikel worden de voorbehouden onderzocht die aanleiding gaven tot dit debat en worden deze voorbehouden getoetst aan de bepalingen van het Weense Verdragenverdrag.

Trefwoorden: Voorbehouden

Convention

Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against women / UNICEF, UNIFEM. - New York : UNICEF ; UNIFEM, 1995. - 48 p.

Map met achtergrondmateriaal over het VN-vrouwenverdrag. Aandacht voor vrouwen-/mensenrechten in historisch perspectief, het VN-vrouwenverdrag in de praktijk, samenvatting van de hoofdpunten van het Verdrag, een lijst van landen die het Verdrag ondertekend hebben. Tevens een aantal factsheets over de betekenis van het VN-vrouwenverdrag ten aanzien van de thema's van de Vierde Wereldvrouwenconferentie zoals politieke participatie, geweld, vrouwen en gewapende conflicten, bevolkingspolitiek en sexualiteit, cultuur, rechten van meisjes, economische rechten en de rechtspositie van vrouwen.

Trefwoorden: Vrouwenrechten, Mensenrechten, Geschiedenis, Politiek, Geweld, Demografie, Sexualiteit, Jongeren, Economische zelfstandigheid

Cook, R.J.

Reservations to the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women / Rebecca J. Cook

In: Virginia Journal of International Law, Jrg. 30 (1990), p. 643-712

Strekking en voorwerp van het VN-vrouwenverdrag behelzen dat alle verdragspartijen streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen en de geleidelijke uitbanning van alle vormen van discriminatie van de vrouw. Voorbehouden met betrekking tot essentiële bepalingen van het verdrag vormen echter een bedreiging voor de verwezenlijking van deze doelstelling. Verdragstaten hebben de verplichting om middelen te verschaffen om de doelstelling van het VN-vrouwenverdrag op termijn te verwezenlijken. Voorbehouden met betrekking tot de verstrekking van middelen ter verwezenlijking van de doelstelling zijn daarom onverenigbaar met strekking en voorwerp van het verdrag zoals verwoord in artikel 28 (2) van het VN-vrouwenverdrag en artikel 19 (c) van het Weense Verdragenverdrag. Strijdig met strekking en voorwerp van het verdrag zijn eveneens voorbehouden die blijvende onverenigbaarheid veroorzaken tussen de gewoonten en wetgeving van een staat en de verplichtingen van het VN-vrouwenverdrag.

Sleutelpublicatie.

Trefwoorden: Voorbehouden

Cook, R.J.

Women's International Human Rights Law : The Way Forward / Rebecca J. Cook

In: Human Rights Quarterly, Jrg. 15 (1993), p. 230-261

Verslag van een bijeenkomst van juristen uit Afrika, Noord en Zuid-Amerika, Azië, Australië en Europa georganiseerd door de Rechtenfaculteit van de Universiteit van Toronto in augustus 1992. De deelnemers aan dit overleg voeren voorbeelden aan uit de juridische theorie en praktijk om de relatie tussen internationale mensenrechten en de rechten van vrouwen te benadrukken. Er wordt herhaaldelijk aan het VN-vrouwenverdrag gerefereerd.

Trefwoorden: Mensenrechten, Vrouwenrechten

Cook, Rebecca J.

Enforcing Women’s International Human Rights / Rebecca J. Cook

In: Women's Rights : Human Rights / Edited by Alice Yotopoulos. - Marangopoulos Publications : Estia, Athens, copyright Marangopoulos Foundation for Human Rights, 1994. - p. 29- 52, ISBN 960-05-0592-6

Aanleiding voor publicatie van het artikel is de viering van het negentigste jaarfeest van International Alliance of Women. De tenuitvoerlegging van het VN-vrouwenverdrag is tot onderwerp gekozen. In kort bestek wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, totstandkoming en betekenis van het Verdrag. Internationale, regionale en nationale systemen ter bescherming van mensenrechten komen ter sprake om aan te tonen hoe verbeteringen van de rechten van vrouwen tot stand gekomen zijn en manieren om deze rechten in de toekomst veilig te stellen.

Trefwoorden: Mensenrechten, Geschiedenis

Cook, R.J.

A select bibliography of women's human rights / Rebecca J. Cook

In: The American University Law Review, Jrg. 44 (1995), nr. 4. - p. 1429-1471

Deze bibliografische verwijzingen zijn een selectie van werken die gaan over de ontwikkeling, interpretatie en implementatie van de internationale rechten van vrouwen zoals vastgelegd in het VN-vrouwenverdrag en andere internationale en regionale mensenrechtenverdragen. De bibliografie beperkt zich tot internationaal recht en bevat geen materiaal over nationaal of vergelijkende wetgeving op het gebied van sexediscriminatie, met uitzondering van artikelen die binnenlandse mensenrechten kwesties combineren met een discussie over internationale mensenrechten van vrouwen.

Trefwoorden: Mensenrechtenverdragen, Internationaal recht

Coomans, A.P.M.

Emancipatie en onderwijs : over inhoud en betekenis van artikel 10 IVDV / A.P.M. Coomans

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L.Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 107-120

Artikel 10 van het VN-vrouwenverdrag heeft de gelijke behandeling en emancipatie van de vrouw op het terrein van het onderwijs tot onderwerp. Er wordt aandacht besteedt aan de effecten van ratificatie van het VN-vrouwenverdrag in de Nederlandse rechtsorde, de eerste Nederlandse rapportage betreffende artikel 10. Een enkel onderdeel van het Nederlandse onderwijsemancipatiebeleid wordt tegen het licht gehouden van de normen van artikel 10 en er wordt stilgestaan bij het Nederlandse beleid inzake onderwijsemancipatie van allochtone meisjes. Ook wordt een vergelijking gemaakt met andere relevante internationale bepalingen.

Trefwoorden: Gelijke behandeling, Onderwijs, Emancipatiebeleid, Allochtonen, Jongeren

Dierx, J.

Verslag van de workshops van het Symposium 'Handen en Voeten aan het Vrouwenverdrag', Rijksuniversiteit Limburg, 4 november 1994 / J. Dierx ... et al.

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 11 (1995), nr. 1 (januari/februari), p. 19-22

Verslag van de workshops georganiseerd door de Rijksuniversiteit Limburg tijdens het Symposium Handen en Voeten aan het VN-vrouwenverdrag, waarin onder andere aan de orde komen : De rol van de rechter, een Facultatief Protocol met individueel klachtrecht bij het VN-vrouwenverdrag, de implementatie van het VN-vrouwenverdrag middels beleid.

Trefwoorden: Facultatief Protocol, Individueel Klachtrecht, Werking VN-vrouwenverdrag

Dierx, J.

Handen, voeten en tanden : Meer bewegingsvrijheid voor het VN-vrouwenverdrag / Janny Dierx

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 11 (1995) nr. 1 (januari/februari), p. 3-4

Deze aflevering van Nemesis, tijdschrift over vrouwen en recht, staat in het teken van het VN-vrouwenverdrag. De doorwerking van het VN-vrouwenverdrag in de Nederlandse rechtsorde is na bijna vijf jaar niet spectaculair te noemen. Om het gewenningsproces een zetje te geven organiseerde de Rijksuniversiteit Limburg op 4 november 1994 het symposium Handen en Voeten aan het VN-vrouwenverdrag. De inleiding, Handen, voeten en tanden, is van J. Dierx, waarin zij pleit voor meer bewegingsvrijheid voor het VN-vrouwenverdrag.

Trefwoorden: Werking VN-vrouwenverdrag

Dongen, M. van

De afhankelijke verblijfspositie van buitenlandse vrouwen en het Vrouwenverdrag / Annet Koopsen en Mischa van Dongen. - Utrecht : Nederlands Centrum Buitenlanders, 1991. - 69 p. : lit. opg.

In deze scriptie wordt uitgegaan van de vraag in hoeverre het vreemdelingenbeleid indirect discriminerend is ten aanzien van buitenlandse vrouwen wier (huwelijks)relatie verbroken wordt. Hierbij is alleen gekeken naar de juridische aspecten van de verblijfsrechtelijke positie van deze vrouwen. Daarnaast is de vraag gesteld welke invloed het VN-vrouwenverdrag heeft op de verblijfsrechterlijke positie van buitenlandse vrouwen.

Trefwoorden: Indirecte discriminatie, Buitenlandse vrouwen, Verblijfsrecht

Donner, L.A.

'Gender Bias in Drafting International Discrimination Conventions : The 1979 Women's Convention Compared with the 1965 Racial Convention' / Laura A. Donner

In: California Western International Law Journal, Jrg. 24 (1994), p. 241-254

In dit artikel wordt het relatief geringe succes onderzocht van het VN-vrouwenverdrag in vergelijking tot het Verdrag tot Uitbanning van Rassendiscriminatie. Verschillen tussen deze twee verdragen zijn onder andere de preambules, definities van discriminatie, implementatiemechanismen, rechten met betrekking tot voorbehouden en verdragsverplichtingen van staten. De conclusie luidt dat met name in vergelijking tot het Verdrag tot Uitbanning van Rassendiscriminatie de bepalingen en mechanismen in het VN-vrouwenverdrag onvoldoende zijn. Hieruit blijkt volgens de auteur dat een geringere prioriteit aan vrouwenrechten wordt toegekend dan op basis van de doelstellingen van het verdrag zou mogen worden verwacht.

Trefwoorden: Verdrag tot Uitbanning van Rassendiscriminatie, Discriminatie

Driessen, M.J.A.C.

Vrouwen, sociale zekerheid en pensioenen / M.J.A.C. Driessen

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 135-148

In deze bijdrage komt een zeer beperkt onderdeel van het VN-vrouwenverdrag aan de orde, te weten artikel 11 lid 1 sub e. Het handelt over gelijke behandeling van mannen en vrouwen op het gebied van de sociale zekerheid en de pensioenen. Voegt de bepaling iets toe aan de andere internationale verplichtingen die Nederland al heeft op dit gebied? En als dit al zo is, heeft een justitiabele hier iets aan? Deze vragen staan centraal en komen aan de orde nadat in meer algemene zin over de bepaling is gesproken.

Trefwoorden: Gelijke behandeling, Sociale zekerheid, Pensioen

Evatt, E.

Eliminating discrimination against women : the impact of the UN Convention / Elizabeth Evatt

In: Melbourne University Law Review, Jrg. 18 (1991), (december), p. 435-449

De werking van het toezichthoudend comité bij het VN-vrouwenverdrag, de CEDAW, wordt beschreven en de beperkingen die de effectiviteit ervan belemmeren. Er worden suggesties gedaan die het potentieel van het comité zouden kunnen verbeteren. Recente voorstellen om een nieuw internationaal instrument dat geweld tegen vrouwen behandeld te ontwikkelen, worden gebruikt om deze onderwerpen te illustreren.

Trefwoorden: CEDAW, Geweld

Flinterman, C.

Het recht tot klagen : Totstandkoming van een Facultatief Protocol bij het Vrouwenverdrag / Cees Flinterman

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 11 (1995), nr. 1 (januari/februari), p. 5-11

Er wordt een scenario ontvouwen voor de mogelijke totstandkoming van een Facultatief Protocol bij het VN-vrouwenverdrag voor een klachtrecht van individuen, groepen en organisaties bij het CEDAW (het toezichthoudend orgaan van het VN-vrouwenverdrag). Het opnemen van een klachtrecht zal ook in Nederland de impact en de rechtstreekse werking van het Verdrag vergroten. De tekst van het ontwerp-protocol is na het artikel opgenomen.

Trefwoorden: Facultatief Protocol, Individueel klachtrecht, Rechtstreekste werking, CEDAW

Forder, C.J.

In het gezinsleven : 'Different but equal' / C.J. Forder

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 239-253

Artikel 16 van het VN-vrouwenverdrag beoogt in het eerste lid vrouwen te beschermen tegen discriminatie inzake het huwelijk en gezinsleven. Het tweede lid ontneemt alle effect aan een 'betrothal' of uithuwelijking van een kind. De lidstaten nemen verplichtingen op zich actie te ondernemen om een minimum leeftijd vast te leggen voor het sluiten van een huwelijk en om verplichte registratie van huwelijken in te voeren.

Trefwoorden: Huwelijk, Gezinsleven

Frauenrechte

Frauenrechte und Menschenrechte : Menschenrechtskonferenz der Vereinten Nationen, 14. Bis 25. Juni 1993, Wien : Positionspapier eines Expertinnenkomittees der osterreichischen Frauenministerin / Erstellt von Susanna Boigner et. al.

In: STREIT : Feministische Rechtszeitschrift, Jrg. 11 (1993), nr. 4 (oktober), p. 167-171

Oostenrijk ratificeerde het VN-vrouwenverdrag in 1982. Naar aanleiding van de mensenrechtenconferentie van de Verenigde Naties in Wenen in juni 1993 stelde de Oostenrijkse minister van Vrouwenzaken een comité van experts samen om aanbevelingen te doen voor de verbetering van de rechtspositie van vrouwen. Om het VN-vrouwenverdrag concreet in het Oostenrijkse rechtssysteem te zien weerspiegelt doet het comité aanbevelingen voor juridische maatregelen. Het comité pleit voor aanpassingen in de grondwet van de verschillende bondsstaten, op het gebied van onder andere het burgerlijk- en procesrecht, het strafrecht en het sociale recht.

Trefwoorden: Oostenrijk

Freeman, M.A.

Women, Development and Justice : Using the International Convention on Women's Rights / Marsha A. Freeman

In: Ours by Right : Women's Rights as Human Right’s / Edited by Joanna Kerr. - London : Zed Books in association with The North-South Institute, 1993. - p. 93-105, ISBN 1-85649-227-3

Het VN-vrouwenverdrag vormt een krachtige waarborg voor rechtvaardige ontwikkeling. Vanuit internationaal juridisch oogpunt, is het een wettelijk document waarin fundamentele internationale gelijkheidsbeginselen zijn vastgelegd. Vanuit het oogpunt van ontwikkeling is het een beleidsdocument op basis waarvan regeringen kunnen worden aangesproken op hun inspanningen om de wettelijke, economische en sociale status van vrouwen te bevorderen. Auteur bespreekt het VN-vrouwenverdrag als een instrument.

Trefwoorden: Gelijkheidsbeginsel

Goldschmidt, J.E.

De WAO en het Vrouwenverdrag ; twee problemen met een oplossing ? / J.E. Goldschmidt

In: SMA, 1991, nr. 11 (november), p. 627-629

Wie werk heeft, werkt zich kapot, terwijl een steeds groter aantal mensen geen (betaald) werk heeft. Er worden voorstellen gedaan voor een gezonder arbeidsstelsel, dat de inzet vormt van de WAO-voorstellen en het in juli 1991 in Nederland in werking getreden Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (VN-vrouwenverdrag).

Trefwoorden: Arbeid, WAO

Goldschmidt, J.E.

Participatie in binnen- en buitenland / J.E. Goldschmidt en B. Verhage

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 75-88

Nu het vergroten van de deelname van vrouwen aan politieke en maatschappelijke besluitvorming op nationaal en internationaal niveau tot speerpunt van het emancipatiebeleid is verheven, zal de implementatie van de artikelen 7 en 8 uit het VN-vrouwenverdrag de komende jaren vorm moeten krijgen.

Trefwoorden: Politiek

Groot, G.R. de

De positie van de vrouw in het Nederlandse nationaliteitenrecht / G.R. de Groot

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 89-106

Artikel 9 van het VN-vrouwenverdrag bepaalt, dat de staten die partij zijn bij het Verdrag vrouwen gelijke rechten als mannen verlenen om een nationaliteit te verkrijgen, van nationaliteit te veranderen of deze te behouden. De bedoeling van artikel 9 wordt onderzocht en de inhoud van dit artikel wordt afgezet tegen bepalingen uit andere verdragen. Ook wordt nagegaan in hoeverre het Nederlandse nationaliteitsrecht voldoet aan het bepaalde in artikel 9.

Trefwoorden: Nationaliteit

Gunning, M.J.

Discriminatie in de gezondheidszorg. Eigen bijdrage in strijd met het Vrouwenverdrag / Marjet M. Gunning

In: NJB, 1996, nr. 33 (20 september 1996), p. 1362-1367

In dit artikel, naar aanleiding van het verschijnen van het rapport 'Gezondheid als recht', wordt ingegaan op de voorgestelde, schijnbaar sekse-neutrale eigen bijdrage maatregel, die feitelijk vrouwen onevenredig zwaar treft. Pleidoor voor een niet-discriminerend eigen bijdragesysteem, dat zou moeten worden ontleend aan de specifieke behoeften van vrouwen.

Happel, E.

Het vrouwenverdrag te kijk gezet : Commentaar op de interpretatie van de Nederlandse wetgever te aanzien van de materiële bepalingen van het Verdrag inzake uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (New York, 18 december 1979) / Evelien Happel. - Amsterdam : [s.n.], 1991. - 49 p. : lit.opg.

In deze doctoraalscriptie Nederlands Recht wordt ingegaan op de gevolgen van de door de wetgever gehanteerde scheiding tussen openbaar en privé. Er wordt duidelijk gemaakt waarom bij de bestrijding van vrouwendiscriminatie de privé sfeer niet langer buiten schot dient te blijven. Aan de hand van de bespreking van de artikelen 1 en 2 van het VN-vrouwenverdrag blijkt dat de wetgever op alle gebieden faalt. Er wordt een overzicht gegeven van het standpunt van de wetgever betreffende de interpretatie van de artikelen 3 t/m 16 van het VN-vrouwenverdrag.

Trefwoorden: Privé openbaar debat

Haveman, R.

Vrouwenhandel en exploitatie van prostitutie / R. Haveman en J. C. Hes

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 59-74

In deze bijdrage wordt nagegaan tot wat voor beleid de nationale overheid op basis van artikel 6 van het VN-vrouwenverdrag gehouden is ten aanzien van exploitatie van prostitutie en vrouwenhandel volgens haar eigen nationale en internationale gehanteerde maatstaven.

Trefwoorden: Vrouwenhandel, Prostitutie

Haveman, R.

Slavernij of reguliere arbeid : Prostitutie en vrouwenhandel in internationaal perspectief / R. Haveman

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 11 (1995), nr. 4 (juli/aug.), p. 97-102

Een nieuw verdrag over vrouwenhandel en exploitatie van prostitutie staat op de internationale agenda. De discussie spitst zich toe op een verschil tussen de 'abolitionisten' en 'laboristen'. Is prostitutie op zichzelf een verderfelijk kwaad of moeten alleen de uitwassen worden bestreden, zoals vrouwenhandel en andere vormen van uitbuiting. Het Nederlandse beleid wordt onder de loep genomen ook met betrekking tot het door Nederland geratificeerde VN-vrouwenverdrag.

Trefwoorden: Vrouwenhandel, Prostitutie

Heerma van Voss, G.J.J.

Vrouwenverdrag en de arbeid / G.J.J. Heerma van Voss

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 123-134

Artikel 11 van het VN-vrouwenverdrag heeft ondermeer betrekking op het arbeidsrecht (de onderdelen a tot en met d en f van het eerste lid hebben betrekking op het thema arbeid). In eerste instantie lijkt het artikel weinig nieuws te brengen ten opzichte van in Nederland reeds langer geldende regels met betrekking tot gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de arbeid, die vooral op basis van Europese regelgeving tot stand zijn gekomen. Toch biedt uitleg van deze bepaling door het CEDAW wel aanknopingspunten voor de verwachting dat het Verdrag op onderdelen een nuttige functie kan vervullen.

Trefwoorden: Arbeid, Gelijke behandeling

Hendriks, A.

Vormt de AWGB een bedreiging voor de vrouwengezondheidszorg ? / A. Hendriks

In: NJCM-Bulletin, 1993, nr. 8 (december), p. 879-897

De Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) verbiedt het maken van sexe-onderscheid. In Nederland is inmiddels sprake van een stelsel van vrouwengezondheidsvoorzieningen. In een Australische zaak heeft de rechter beslist dat dergelijke voorzieningen niet aangemerkt kunnen worden als discriminerend jegens mannen. Een analyse van de AWGB leert dat deze wet de Nederlandse rechter minder aangrijpingspunten biedt om een vergelijkbare invulling te geven aan het materiële gelijkheidsbeginsel. De AWGB gaat bijvoorbeeld voorbij aan bepalingen met betrekking tot de gezondheidszorg van vrouwen zoals vastgelegd in het VN-vrouwenverdrag, alsof Nederland niet gehouden is aan dit Verdrag.

Trefwoorden: Algemene Wet Gelijke Behandeling, Discriminatie, Gelijkheidsbeginsel, Gezondheidszorg

Hendriks, A.

Promotion and protection of women's right to sexual and reproductive health under international law: The economic convenant and the women’s convention / Aart Hendriks

In: The American University Law Review, Jrg. 44 (1995), nr. 4, p. 1123-1144

Het oorspronkelijke ontwerp van het VN-vrouwenverdrag bevatte geen apart artikel waarin het recht op gezondheid werd beschouwd als een onafhankelijk recht. Pas op het laatste moment werd een artikel van deze strekking toegevoegd. Het duurde nog tot na 1985 - en merkbaar beïnvloed door de algemene verspreiding van HIV - dat er internationale erkenning kwam voor de relatie tussen gezondheid en mensenrechten en de rechten van vrouwen op bescherming met betrekking tot sexualiteit en zwangerschap.

Trefwoorden: Gezondheid, Mensenrechten, Sexualiteit, Zwangerschap

Hendriks, A.C.

Vrouwen en de gezondheidszorg / M. van den Brink en A.C. Hendriks

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 163-184

Artikel 12 van het VN-vrouwenverdrag heeft tot doel een gelijke toegankelijkheid van vrouwen tot de gezondheidszorg te realiseren. De aandacht voor vrouwen en gezondheid heeft zich van oudsher grotendeels beperkt tot de sexe-specifieke hormonale of anatomische verschillen tussen mannen en vrouwen. Voor het overige heeft de geneeskunde, alsmede het gezondheids(zorg)onderzoek, lange tijd de pretentie gehad sexe-neutraal te zijn. Critici zijn van mening dat de geslachtsonbepaaldheid van de mens, waar de geneeskunde vanuit gaat, nadelige effecten heeft voor de gezondheid en het welzijn van vrouwen.

Trefwoorden: Gezondheid, Gezondheidszorg, Sexeverschil

Heringa, A.W.

Voorkeursbehandeling en moederschap / A. W. Heringa

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 31-42

Het gaat in artikel 4 van het VN-vrouwenverdrag om twee verschillende kwesties. In het eerste lid komt de kwestie van de voorkeursbehandeling aan de orde. In het tweede lid wordt aandacht gevraagd voor speciale, moederschap beschermende bepalingen.

Trefwoorden: Moederschap, Positieve actie

Heringa, A.W.

Botsende systemen ... : Algemene Wet Gelijke Behandeling en Vrouwenverdrag / Aalt Willem Heringa

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 11 (1995), nr. 1 (januari/februari), p. 16-18

De op 1 september 1994 in werking getreden Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) wordt aangemerkt als een implementatie van het VN-vrouwenverdrag. Volgens de auteur maakt het gesloten systeem van de AWGB het niet gemakkelijk om de normen van het VN-vrouwenverdrag te laten doorklinken in de interpretatie van de AWGB.

Trefwoorden: Algemene Wet Gelijke Behandeling

Hes, J.

Vrouwenhandel en exploitatie van prostitutie / R. Haveman en J. C. Hes

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 59-74

In deze bijdrage wordt nagegaan tot wat voor beleid de nationale overheid op basis van artikel 6 van het VN-vrouwenverdrag gehouden is ten aanzien van exploitatie van prostitutie en vrouwenhandel volgens haar eigen nationale en internationale gehanteerde maatstaven.

Trefwoorden: Vrouwenhandel, Prostitutie

Hes, J.

De betekenis van het Vrouwenverdrag voor de Nederlandse rechtsorde / J. Hes en C.E. van Vleuten met medewerking van C. Flinterman e.a. - Den Haag : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1996. - 252 p.; bijlage, ISBN 9052503435

Het rapport is het tweede in een reeks waarin verslag wordt gedaan van onderzoek naar de juridische betekenis die het VN-vrouwenverdrag op een bepaald beleidsterrein kan hebben.

De vakgroep Publiekrecht van de Rijksuniversiteit Limburg heeft onderzoek gedaan naar het belang ofwel de meerwaarde van het vrouwenverdrag voor de Nederlandse rechtsorde. In hoeverre kan het vrouwenverdrag een functie vervullen bij de ontwikkeling van het (bestaande) recht ter wille van de verbetering van de (rechts)positie van vrouwen? Het onderzoek begint met een inventariserend gedeelte waarin een schets wordt gegeven van de invloed van het verdrag op beleid, wetgeving en rechtsspraak tot nu toe. In het tweede gedeelte wordt opnieuw de betekenis van het vrouwenverdrag aan de orde gesteld, ditmaal tegen de achtergrond van de internationaalrechtelijke ontwikkelingen.

Trefwoorden: Emancipatiebeleid; Rechtspraak: Wetgeving; Nederland; Internationaal recht; Rechtspositie

Hoekzema, M.

Geweld tegen vrouwen in de privé-sfeer : een zaak van de Verenigde Naties?! : Een onderzoek naar het gebruik van de bevoegdheden van de Commissie voor de Uitbanning van Discriminatie van Vrouwen / Machteld Hoekzema. - Utrecht : [s.n], 1993. - 73 p.: bijlagen : lit. opg.

Doctoraalscriptie Faculteit Bestuurskunde, Universiteit Twente, Enschede.

Onderzocht wordt welke de bevoegdheden zijn van de Commissie voor de Uitbanning van Discriminatie van Vrouwen om staten te stimuleren geweld tegen vrouwen in de privé-sfeer te bestrijden en in hoeverre deze bevoegdheden worden toegepast. Daarbij wordt ingegaan op de vraag welke juridische aanknopingspunten het VN-vrouwenverdrag biedt.

Trefwoorden: Vrouwenmishandeling

Human

Human Rights of Women : National and International perspectives / Rebecca J. Cook (ed.). - Philadelphia : University of Pennsylvania Press, 1994. - 634 p. : index : lit. opg. (Pennsylvania studies in human rights)

Internationale en regionale benadering van mensenrechten van vrouwen, het VN-vrouwenverdrag en de interpretatie daarvan in de nationale situatie, zoals het beleid ten aanzien van geweld tegen vrouwen, privaatrecht, recht op landbezit, reproductieve rechten. Vooral de situatie in Zuid-Amerika, Afrika en Azië wordt besproken.

Trefwoorden: Mensenrechten, Geweld, Privaatrecht, Eigendom, Voortplanting, Zuid-Amerika, Afrika, Azië

Internationaal

Internationaal verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen, New York 1979 : Eerste Nederlandse rapportage aan het VN-Comité voor de uitbanning van discriminatie van vrouwen / Directie Coördinatie Emancipatiebeleid. - Den Haag : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, november 1992

De rapportage is ingericht volgens de richtlijnen van het CEDAW (Committee on the Elimination of Discrimination Against Women). In een algemeen deel wordt informatie verschaft over de algemene, sociale, economische, politieke en wettelijke structuren van Nederland. Daarna wordt de implementatie van het Verdrag in Nederland artikelsgewijs besproken. Een aantal onderdelen worden extra belicht waaronder het Nederlandse beleid ter bestrijding van (sexueel) geweld tegen vrouwen en meisjes en het emancipatie-ondersteuningsbeleid.

Trefwoorden: Rapportage, Nederland, Sexueel geweld, Emancipatie-ondersteuningsbeleid

Jacobs, M.

Recht : een kwestie van cultuur ? : De politisering van het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen, 1979 / Myriam Jacobs. - Nijmegen : Katholieke Universiteit Nijmegen, Centrum voor Europese en Internationale Studies, juli 1992. - 132 p. : lit. opg. : bijlagen. - (Publicatiereeks voor Internationale betrekkingen, ISNN 01676199 ; 21)

Het centrale thema in dit onderzoek wordt gevormd door de vraag naar de mate van politisering van het Verdrag inzake de uitbanning van discriminatie van vrouwen als gevolg van culturele en religieuze verschillen binnen de verdragspartijen, die zich afspiegelen in de voorbehouden. Als theoretisch kader is voor de regimebenadering gekozen. Een inleiding tot de regimebenadering, de bestuurlijke en juridische context van het VN-vrouwenverdrag, wordt gevolgd door een schets van de internationale context. Tenslotte is de organisatorische context, de gedragingen van CEDAW en de bijeenkomst van verdragspartijen met betrekking tot de voorbehouden bestudeerd. In de bijlagen o.a. de tekst van het VN-vrouwenverdrag.

Trefwoorden: Voorbehouden, Religie, Cultuur, Politiek, CEDAW

Jacobs, M.

Onder voorbehoud : verdergaande politisering van het Vrouwenverdrag / Myriam Jacobs

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 9 (1993), nr. 3 (mei/juni), p. 81-88

De vele voorbehouden bij het VN-vrouwenverdrag geven de verschillen tussen landen weer. In dit artikel wordt weergeven hoe het verdragscomité, de CEDAW, vaak niet bij machte bleek de uiteenlopende opvattingen van islamitische landen en westerse landen bij te sturen. Het zwakke toezichtsinstrumentarium bij dit verdrag verhindert soms zelfs een (constructieve) dialoog. Oorlog onthult steeds opnieuw het mineure belang van het Verdrag in de rechtsorde van de Verenigde Naties. Myriam Jacobs bepleit - onder andere voor de gemartelde en verkrachte vrouwen op de Balkan - voor een verdragscomité dat de bestaande mogelijkheden van het VN-vrouwenverdrag zonder pardon gaat toepassen. Regionale verdragen zijn volgens haar een groter zwaktebod dan bij het huidige universele concept blijven.

Trefwoorden: CEDAW, Religie, Voorbehouden

Jacobs, M.

A conditional promise / Miriam Jacobs

In: Netherlands Quarterly of Human Rights, Jrg. 12 (1994), nr. 3, p. 271-285

Een van de problemen van het VN-vrouwenverdrag zijn de voorbehouden die staten kunnen maken en waardoor zij zich kunnen onttrekken aan hun verdragsverplichtingen. De auteur analyseert de redenen die achter deze voorbehouden schuil gaan om daarmee de discussie over de universaliteit van mensenrechten voor vrouwen te bevorderen.

Trefwoorden: Mensenrechten; Universalisme; Voorbehouden

Jacobs, M.

'The wonderful way they are dealing with women in the Netherlands' : Nederland en het Vrouwenverdrag / M. van den Brink en M. Jacobs

In: NJCM-Bulletin, Jrg. 19 (1994), nr.6, p. 742-750

In januari 1994 presenteerde Nederland zijn eerste rapport over de implementatie van het VN-vrouwenverdrag aan het Comité. In deze bijdrage wordt ingegaan op de discussie die in New York gevoerd werd over de Nederlandse rapportage en het Nederlandse emancipatiebeleid. Ter sprake komen onder meer de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt en het emancipatie-ondersteuningsbeleid. Ook wordt aandacht besteedt aan de rapportage zelf en de totstandkoming daarvan.

Trefwoorden: Rapportage, Emancipatiebeleid, Nederland, Arbeidsmarkt, Emancipatie-ondersteuningsbeleid

Jacobs, M.

Eerste Nederlandse rapportage bij CEDAW / Myriam Jacobs en Marjolein van den Brink

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 10 (1994) nr. 4 (juli/augustus), Actualiteitenkatern Wetgeving, p. 31-32

Verslag van de dertiende zitting van het Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW). Op de agenda stond ondermeer de bespreking van het eerste Koninkrijksrapport over de uitvoering van het Verdrag in Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba.

Trefwoorden: CEDAW, Rapportage, Nederland

Jacobs, M.H.M.

Het functioneren van het verdragscomité CEDAW / M.H.M. Jacobs

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 287-302

Ten behoeve van de beoordeling van de voortgang die wordt gemaakt bij de uitvoering van het VN-vrouwenverdrag werd via artikel 17 een Commissie voor de uitbanning van discriminatie van vrouwen (CEDAW) ingesteld. De ontwikkeling en inhoud van het artikel worden besproken. Evenals de taken en bevoegdheden van het CEDAW, de rapportageprocedure en de effecten van de bepaling voor de Nederlandse rechtsorde.

Trefwoorden: CEDAW, Rapportage, Nederland

Jacobson, R.

The Committee on the Elimination of Discrimination against Women / Roberta Jacobson

In: The United Nations and Human Rights : a critical appraisal / Philip Alston (ed.). - Oxford : Clarendon Press, 1991. - p. 444- 472

Over het algemeen worden vrouwenrechten beschouwd als een apart onderdeel van de mensenrechten. Met de bescherming van mensen- en vrouwenrechten zijn dan ook verschillende lichamen belast. De Commissie tot Uitbanning van de Discriminatie van de Vrouw (CEDAW) is in veel opzichten een bewijs van wat de VN kan bereiken als er maar voldoende politieke wil bestaat. Veel landen die in het verleden niet of nauwelijks aandacht besteedden aan vrouwenrechten, doen dit nu wel. Deze omslag is grotendeels te danken aan het verdrag op basis waarvan de Commissie is ingesteld: het VN-vrouwenverdrag. Het is de voornaamste doelstelling van dit artikel om een kritische beschouwing van het werk van de CEDAW te leveren en aanbevelingen voor verbetering te doen.

Trefwoorden: CEDAW

Jenefsky, A.

Permissibility of Egypt’s reservations to the Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women / Anna Jenefsky

In: Maryland Journal of International Law and Trade, Jrg. 15 (1991), Fall, p. 199-233

In de meeste landen van het Midden-Oosten worden de verhoudingen tussen de sexen bepaald door Islamitische wetten en tradities. Zoals bij elk rechtssysteem is de Islamitische wetgeving (Shari’a) echter onderhevig aan voortdurende herinterpretatie en herformulering. Egypte is een van de weinige Arabische landen die het VN-vrouwenverdrag heeft geratificeerd. Omdat de Egyptische gezinswetgeving echter hoofdzakelijk op de Islamitische wetgeving is gebaseerd, heeft Egypte voorbehouden gemaakt met betrekking tot het VN-vrouwenverdrag. In dit artikel wordt de rechtmatigheid van deze voorbehouden getoetst aan het internationale recht. De conclusie luidt dat hoewel de voorbehouden van Egypte met betrekking tot de artikelen 2 en 9 van het VN-vrouwenverdrag onrechtmatig zijn, het Egyptische voorbehoud met betrekking tot artikel 16 geoorloofd is.

Trefwoorden: Islam, Egypte, Voorbehouden, Internationaal recht

Kim Sun-uk

The UN convention on the elimination of all forms of discrimination against women and positive actions for its implementation / Kim Sun-uk

In: Women's Studies Forum, Jrg, 9 (1993), p. 5-40

Dit artikel wil een bijdrage leveren aan het bevorderen van meer begrip met betrekking tot het VN-vrouwenverdrag. Staten worden op hun verantwoordelijkheid gewezen en worden opgeroepen positieve maatregelen te nemen in verband met de implementatie van het verdrag. Hierbij wordt met name ingegaan op de situatie in Korea.

Trefwoorden: Zuidkorea

Klachtrecht

Klachtrecht bij het Vrouwenverdrag / NJCM. - Leiden : NJCM, november 1995. - 16 p. : bijlagen

Als non-gouvernementele organisatie (NGO) op het gebied van de rechten van de mens levert het NJCM (Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten) een bijdrage aan de discussie over de wenselijkheid van een individueel klachtrecht (het zogenaamde Facultatief Protocol) bij het VN-vrouwenverdrag. Het commentaar is voorbereid door de werkgroep Internationale Bescherming Mensenrechten door Ineke Boerefijn.

Het commentaar is ook verschenen in een Engelse bewerking onder de titel 'Views of the Netherlands Jurists Committee for Human Rights on the adoption of an Optional Protocol under the Women's Convention : NJCM submission to the Secretary-General'.

Bevat een ratificatie-overzicht (per 1 maart 1995). Niet verschenen in NJCM-Bulletin.

Trefwoorden: Facultatief Protocol, Individueel klachtrecht

Koopsen, A.

De afhankelijke verblijfspositie van buitenlandse vrouwen en het Vrouwenverdrag / Annet Koopsen en Mischa van Dongen. - Utrecht : Nederlands Centrum Buitenlanders, 1991. - 69 p. : lit. opg.

In deze scriptie wordt uitgegaan van de vraag in hoeverre het vreemdelingenbeleid indirect discriminerend is ten aanzien van buitenlandse vrouwen wier (huwelijks)relatie verbroken wordt. Hierbij is alleen gekeken naar de juridische aspecten van de verblijfsrechtelijke positie van deze vrouwen. Daarnaast is de vraag gesteld welke invloed het VN-vrouwenverdrag heeft op de verblijfsrechterlijke positie van buitenlandse vrouwen.

Trefwoorden: Indirecte discriminatie, Buitenlandse vrouwen, Verblijfsrecht

Ladin, S.

A report on the thirteenth session of the Committee on the Elimination of Discrimination Against Women (CEDAW) / Sharon Ladin. - Minneapolis : IWRAW, april 1994. - 22, xxv p.

Rapport in opdracht van de International Women's Rights Action Watch over de dertiende bijeenkomst van het CEDAW. De IWRAW is een organisatie die dient als een internationaal 'clearinghouse' en informatiebron over het VN-vrouwenverdrag en de implementatie van het verdrag. Dit verslag geeft een beeld van het door de verschillende verdragsstaten gevoerde beleid en bereikte en nog te bereiken doelstellingen.

Trefwoorden: CEDAW

Lijnzaad, E.

Het kussen van een kikker : De werkelijke betekenis van het Vrouwenverdrag / Liesbeth Lijnzaad

In: Nemesis, tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 7 (1991), nr. 2 (maart/april), p. 5-17

Bijdrage aan Nemesis-special over het VN-vrouwenverdrag.

Na lang wikken en wegen gaat Nederland in 1991 over tot ratificatie van het VN-vrouwenverdrag. Er wordt ingegaan op de inhoud van het Verdrag en de mogelijke betekenis voor Nederland. Daarnaast wordt de internationaalrechterlijke dimensie geschetst en wordt het Verdrag in het perspectief van de bescherming van de rechten van de mens geplaatst.

Trefwoorden: Werking VN-vrouwenverdrag, Internationaal recht, Mensenrechten

Lijnzaad, E.

Teleurstellende vrijheid / Liesbeth Lijnzaad

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 9 (1993), nr. 1 (jan./febr.), p. 15-23

Het rapport Hidden Victims over de positie van vrouwen in Polen sinds de democratisering schetst een troosteloos beeld. De achterstelling van vrouwen is toegenomen sinds het wegvallen van de opgelegde gelijkheid in de communistische periode. De herwonnen vrijheid lijkt vooral door vrouwen te worden betaald. In dit artikel worden enkele internationaalrechterlijke kanttekeningen geplaatst bij deze ontwikkelingen. Relevante mensenrechtenverdragen (waaronder het VN-vrouwenverdrag) komen aan de orde. Ook wordt ingegaan op de CVSE-afspraken en hun mogelijke relevantie voor de bescherming van vrouwenrechten.

Trefwoorden: Polen

Lijnzaad, E.

Reservations to UN-Human Rights Treaties : Ratify and Ruin ? / Liesbeth Lijnzaad. - Dordrecht : Martinus Nijhoff, 1994. - 449 p. : bijlagen - (International Studies in Human Rights ; 38), ISBN 0792332563

De problemen betreffende de voorbehouden bij vier VN Mensenrechtenverdragen worden in dit proefschrift behandeld. De besproken Verdragen zijn het Internationaal Verdrag inzake uitbanning van alle vormen van Rassendiscriminatie (7 maart 1966), het Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (19 december 1966), het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van Vrouwen (18 december 1979) en het Verdrag tegen Foltering en andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing (10 december 1984). De vraag wordt gesteld hoe het internationale recht reageert op het schijnbaar tegenstrijdige gedrag van staten, die bij het ratificeren van een verdrag tegelijkertijd de gelding van een deel van het verdrag uitsluiten.

Trefwoorden: Mensenrechtenverdragen, Internationaal recht, Voorbehouden

Lijnzaad, L.

Inleidingen 8 maart : Internationaal verdrag tegen discriminatie van vrouwen. - Implementatie van Vrouwenverdrag in Nederland / Jeroen de Wildt en Liesbeth Lijnzaad

In: Nieuwsbrief Werkgroep Vrouw en Recht (1994), nr. 3 (mei), p. 14-21.

Weergave van twee op 8 maart 1994 gehouden lezingen voor de Werkgroep Vrouw en Recht over het VN-vrouwenverdrag. De Wildt geeft een globale introductie op dit Verdrag. Lijnzaad gaat in op de factoren die de implementatie van het VN-vrouwenverdrag beïnvloeden.

Trefwoorden: Totstandkoming VN-vrouwenverdrag, Werking VN-vrouwenverdrag

Lijnzaad, E.

Over rollenpatronen en de rol van het Verdrag / E. Lijnzaad

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 43-57

Rollenmodellen spelen een centrale rol in het doorgeven van vrouwelijkheid en mannelijkheid, de stereotypen in de cultuur werken als carbonpapier in het socialisatieproces. Het is tegen deze rolpatronen dat artikel 5 van het VN-vrouwenverdrag het opneemt. Een onderzoek naar de inhoud en betekenis van deze regel, en de mogelijkheden voor de implementatie daarvan.

Trefwoorden: Rolpatronen

Linde, M.R. van der

De problematiek van zwarte en migrantenvrouwen / M.R. van der Linde en S. van Walsum

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 273-286

Internationale migratie vindt tegenwoordig op zeer grote schaal plaats. Ook vrouwen nemen deel aan dit verkeer. Alhoewel geen enkele bepaling van het VN-vrouwenverdrag specifiek op zwarte, migranten- of vluchtelingenvrouwen is gericht, zijn bijna alle artikelen uit de eerste vier delen van het Verdrag van belang voor deze vrouwen. De nadruk in dit artikel ligt op het Nederlandse beleid met betrekking tot de gezinshereniging, en de daarvoor meest relevante Verdragsartikelen.

Trefwoorden: Allochtonen, Gezinshereniging, Buitenlandse vrouwen

Loenen, T.

Het discriminatiebegrip / T. Loenen

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 1-13

Inhoud, strekking en oogmerk van artikel 1 van het VN-vrouwenverdrag komen aan de orde. Er wordt ingegaan op Algemene Aanbeveling nummer 19 van het toezichthoudend comité bij het Verdrag, het CEDAW, dat betrekking heeft op dit artikel. Vervolgens wordt ingegaan op de effecten van de bepaling voor Nederland en op de samenhang met andere internationale gelijkheids- c.q. non-discriminatiebepalingen.

Trefwoorden: Gelijkheidsbeginsel, Discriminatie

Loenen, T.

Handhaving van de mensenrechten van vrouwen : geïntegreerd of apart ? : Enkele vragen bij het Facultatief Protocol bij het Vrouwenverdrag

/ Titia Loenen

In: NJCM-Bulletin, Jrg. 20 (1995), nr. 5, ALV-Katern, p. 712-720

Het VN-vrouwenverdrag dient gezien te worden als een nadere specificatie van de mensenrechten van vrouwen. Het belang van dit verdrag ligt in het gender-specifieke perspectief dat het biedt ter invulling van en aanvulling op de in de 'main-stream'-mensenrechtenverdragen neergelegde normen. De initiatieven voor het opnemen van een Facultatief Protocol bij het VN-vrouwenverdrag om te voorzien in een individueel klachtrecht zijn niet onomstreden. In dit artikel wordt ingegaan op een aantal van de voor- en nadelen van een Facultatief Protocol en wordt er gekeken in hoeverre aan eventuele bezwaren tegemoet kan worden gekomen.

Trefwoorden: Facultatief Protocol, Individueel klachtrecht

Mai Chen

Protective laws and the Convention on the elimination of all forms of discrimination against women / Mai Chen

In: Women's Rights Law Reporter, Jrg. 15 (1993), nr. 1 (herfst), p. 1-37

Dit artikel gaat in op de discussie in hoeverre er speciale voorrechten voor vrouwen moeten zijn of juist gelijke rechten. Bescherming van vrouwen in de uitoefening van werk kan hun vrijheid van beroepskeuze beperken. Landen kunnen beschermende maatregelen gebruiken om vrouwen uit te sluiten voor bepaalde arbeid. Specifieke artikelen van het verdrag worden behandeld die beschermende wetgeving toelaten. Met name wordt gekeken naar maatregelen op het gebied van de bescherming van zwangere vrouwen, het moederschap, nachtwerk en zwangerschapsverlof. Als voorbeeld wordt gekeken naar de situatie in Nieuw-Zeeland.

Trefwoorden: Nieuwzeeland; Arbeid; Zwangerschap; Moederschap; Nachtarbeid; Zwangerschapsverlof

Minor, J.A.

An analysis of structural weaknesses in the Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women / Julie A. Minor

In: Georgia Journal of International and Comparative Law, Jrg. 24 (1994), nr. 1, p. 137-154.

Een analyse van de structurele zwakheden van het VN-vrouwenverdrag. Het

VN-vrouwenverdrag is in de Verenigde Staten nooit door middel van wet bekrachtigd. President Carter tekende het document in 1980 en legde het ter beoordeling voor aan de Senaat. Het Congres en de regeringen ten tijde van Reagan en Bush negeerden het VN-vrouwenverdrag vrijwel gedurende de tachtiger jaren. De Senaat hield geen enkele hoorzitting over het Verdrag tot 1988. De Verenigde Staten is het enige geïndustrialiseerde land dat het VN-vrouwenverdrag niet heeft geratificeerd, hoewel president Clinton zijn intentie tot ratificatie heeft bekendgemaakt.

Trefwoorden: Verenigde Staten

Nederlands

Nederlands rapport inzake implementatie Vrouwenverdrag / Emancipatieraad. - Den Haag : Emancipatieraad, 2 december 1993. - 5 p.

Met Engelse vertaling.

Een aanvulling op de eerste Nederlandse rapportage aan het VN- comité voor de uitbanning van discriminatie van vrouwen (CEDAW) en de zogenaamde 'schaduwrapportage' die werd samengesteld door het Clara Wichmann Instituut, WEP International en Arachne. Hierbij wordt ondermeer ingegaan op de positie van lesbische vrouwen in Nederland.

Trefwoorden: Rapportage, Homosexualiteit, Nederland

Nederlands

Nederlands emancipatiebeleid : paradepaardje of slak ? : Eerste Nederlandse NGO schaduwrapportage aan het VN-Comité voor de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen / Peggy Lesquillier en Flora van Houwelingen (red.). - Rotterdam : Women's Exchange Programme International (WEP International), november 1993. - 45 p. : bijlagen

Om de CEDAW experts te informeren over de uitwerking van het Nederlandse regeringsbeleid in de praktijk is in dit rapport een analyse gemaakt van het emancipatievraagstuk. Aan de hand van de verdragsartikelen wordt ingegaan op verschillende terreinen zoals: wetgeving, emancipatie-ondersteuningsbeleid, geweld tegen vrouwen, arbeid en sociale zekerheid, politiek en openbaar bestuur, internationale vertegenwoordiging, gezondheid en hulpverlening.

Trefwoorden: Wetgeving, Emancipatie-ondersteuningsbeleid, Geweld, Arbeid, Sociale zekerheid, Politiek, Gezondheid, Hulpverlening, Nederland

Pessers, D.

Een nieuwe transnationale : Van een internationaal naar een transnationaal Vrouwenverdrag / Dorien Pessers

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 11 (1995), nr. 1 (januari/februari), p. 12-15

Met het verdwijnen van de natie-staten en van de aan grond gebonden economie, zullen de democratische wetten hun basis verliezen. In deze ontwikkeling plaatst de auteur het VN-vrouwenverdrag. Wie zal de verdragsrechten voor vrouwen afdwingen nu het internationale recht een anachronisme lijkt en juist vrouwen tot een groeiende groep armen moeten worden gerekend?

Trefwoorden: werking VN-vrouwenverdrag

Rehof, L.A.

Guide to the travaux preparatoires of the United Nations Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women / Lars Adam Rehof. - Dordrecht : Martinus Nijhoff, 1993. - 385 p. : index. - (International Studies in Human Rights ; 29), ISBN 0792322223

Dit boek laat een beeld zien van de discussies en onderhandelingen met betrekking tot de totstandkoming van het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen. Toegevoegd zijn een aantal recentere documenten zoals de General Recommendations (Algemene Aanbevelingen) van de CEDAW.

Standaardwerk.

Trefwoorden: Totstandkoming VN-vrouwenverdrag

Russell, J.

Reproductive Health : the United Nations Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women as a Catalyst for Change in Colombia / Jim Russell

In: University of Toronto Faculty of Law Review, Jrg. 49 (1991), nr. 2 (Spring), p. 106-146

Onvoldoende toegang tot zwangerschapszorg en geboortenbeperking is een van de schrijnende voorbeelden van sexuele discriminatie in ontwikkelings- en industrielanden. Hoewel het VN-vrouwenverdrag bepaalde waarborgen op dit gebied bevat, maken vrouwenorganisaties hier onvoldoende gebruik van. De heersende overtuiging dat formele wettelijke bescherming niet of nauwelijks effect sorteert, is hier debet aan. Er zijn echter aanwijzingen dat deze houding in Colombia geleidelijk verandert. In dit land worden sinds kort pogingen ondernomen om de kloof tussen wettelijke en werkelijke gelijkheid te overbruggen. Hierbij hebben Colombiaanse vrouwengroepen de waarde van het VN-vrouwenverdrag als politiek middel ontdekt. Het VN-vrouwenverdrag functioneert in dit proces als een katalysator voor lokale sociale verandering met betrekking tot zwangerschapszorg en geboortenbeperking. De auteur onderzoekt dit proces en concludeert dat het succes in Colombia erop duidt dat het VN-vrouwenverdrag een bijdrage kan leveren bij het opzetten en uitbreiden van internationale politieke netwerken voor vrouwenrechten.

Trefwoorden: Zwangerschap, Hulpverlening, Gezondheid, Colombia

Rutten, S.W.E.

Vrouwen en het internationaal privaatrecht / S.W.E. Rutten

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 255-272

Artikel 16 van het VN-vrouwenverdrag beoogt discriminatie jegens vrouwen in alle aangelegenheden betreffende huwelijks- en familiebetrekkingen uit te bannen. Nederland is partij bij het VN-vrouwenverdrag en daarmee gehouden de in artikel 16 neergelegde doelstelling te verwezenlijken. In Nederland is echter ook regel dat privaatrechterlijke verhoudingen met een internationaal karakter worden onderworpen aan regels van Internationaal Privaatrecht (IPR). Bij het volgen van het IPR kan een ongelijke positie tussen man en vrouw tot uiting komen. Kan artikel 16 aan vrouwen bescherming bieden wanneer het IPR zou leiden tot een ongelijke behandeling van de vrouw?

Trefwoorden: IPR, Nederland, Huwelijk, Personen- en familierecht

Schneider, H.

Zwangerschapsverlof - ouderschapsverlof - kinderopvang : geen gemakkelijke bevalling! / H. Schneider

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 149-162

Artikel 11 lid 2 beoogt discriminatie van vrouwen op grond van huwelijk of moederschap te voorkomen en het recht van vrouwen op arbeid daadwerkelijk te verzekeren. De bepalingen van dit artikel worden met andere internationaalrechtelijke en Europeesrechtelijke regelingen vergeleken, die een zelfde soort doelstelling nastreven. Ook wordt onderzocht op welke wijze men in Nederland sinds het ondertekenen van het Verdrag op dit gebied legislatief actief is geweest en of deze wetgevingsmaatregelen op grond van de ratificatie van het VN-vrouwenverdrag zijn genomen, of dat de aanleiding voor deze hervormingen een andere waren.

Trefwoorden: Zwangerschapsverlof, Ouderschapsverlof, Kinderopvang, Huwelijk, Moederschap

Semafumu, R.

Do united nations human rights instruments matter? Lessons from the experience of Uganda with CEDAW / Rosemary Semafumu. - Den Haag: [s.n.], 1996. - 40 p.: lit.opg.

Bestudering van de relatie tussen het VN-vrouwenverdrag en de positie van vrouwen in Uganda. Getracht wordt aan te geven wat de invloed van het verdrag is en op welke manier het zo effectief mogelijk kan worden gebruikt.

Trefwoorden: Uganda

Uncovering

Uncovering reality : excavating women’s rights in African family law / Alice Armstrong ... et al. . - Harare : WLSA, 1993. - 62 p.: lit. opg. (Women and Law in Southern Africa Working Paper ; 7)

Dit document is het resultaat van een seminar van een week georganiseerd in het kader van het onderzoeksproject Women and Law in Southern Africa. Tijdens het seminar werd het Afrikaanse gewoonterecht vergeleken met het VN-vrouwenverdrag. Er wordt vooral ingegaan op de thema's huwelijk en familie in relatie met artikelen 15 en 16 van het VN-vrouwenverdrag. De deelnemers aan het seminar hadden twee hoofddoelen, het verstrekken van informatie aan het toezichthoudend comité van het VN-vrouwenverdrag, het CEDAW, in het kader van de bijeenkomst in januari 1993 met betrekking tot het familierecht en het ontwikkelen van een kader voor het analyseren van de rechten van vrouwen in de context van het Afrikaans gewoonterecht.

Trefwoorden: Zuid-Afrika, Familierecht

Venkatraman, B.A.

Islamic states and the United Nations Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women : Are the Shari’a and the Convention compatible ? / Bharati Anandhi Venkatraman

In: The American University Law Review, Vol. 44 (1995), nr. 5, p. 1949-2014

Het VN-vrouwenverdrag heeft niet alleen betrekking op het gedrag van staten maar ook op particulier, niet-gouvernementeel handelen. Onder de landen die het VN-vrouwenverdrag hebben geratificeerd, bevindt zich een aantal landen met een bevolking die overwegend uit Moslims bestaat. Het merendeel van deze landen heeft voorbehouden gemaakt met betrekking tot de bepalingen van het verdrag. Veel van deze voorbehouden waren gebaseerd op het feit dat de Islamitische landen een aantal verdragsbepalingen in strijd achtten met de Shari'a, de Islamitische wetgeving. In dit artikel wordt onderzocht in hoeverre deze voorbehouden noodzakelijk zijn in het licht van de Islamitische wetgeving en gewoonten. De auteur pleit voor de nastreving van de verdragsdoelstellingen vanuit een cultuurgebonden perspectief en doet aanbevelingen om een evenwicht tot stand te brengen tussen de doelstellingen van het VN-vrouwenverdrag en godsdienstige tradities.

Trefwoorden: Islam, Voorbehouden

Verhage, B.

Artikel 11 van het Vrouwenverdrag : meer van hetzelfde? : Een onderzoek naar de meerwaarde van artikel 11 van het Vrouwenverdrag in vergelijking met het overige voor Nederland geldende internationale arbeidsrecht / Brigitte Verhage. - Leiden : [s.n.], 1994. - 73 p. : lit. opg.

Via een vergelijking met ander internationaal arbeidsrecht wordt gezocht naar de mogelijke meerwaarde van het VN-vrouwenverdrag voor Nederland op het gebied van het arbeidsrecht. De twee voornaamste soorten internationaal recht waarmee vergeleken wordt zijn het EG-recht en de Conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Daarnaast wordt gekeken of de meerwaarde wellicht ligt bij de eventuele horizontale/rechtstreekse werking.

Trefwoorden: Arbeid, EG-recht, ILO, Horizontale werking, Rechtstreekse werking

Verhage, B.

Participatie in binnen- en buitenland / J.E. Goldschmidt en B. Verhage

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 75-88

Nu het vergroten van de deelname van vrouwen aan politieke en maatschappelijke besluitvorming op nationaal en internationaal niveau tot speerpunt van het emancipatiebeleid is verheven, zal de implementatie van de artikelen 7 en 8 uit het VN-vrouwenverdrag de komende jaren vorm moeten krijgen.

Trefwoorden: Politiek

Verhey, L.F.M.

Horizontale werking van het Vrouwenverdrag / L.M.F. Verhey

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 185-200

Er wordt stilgestaan bij de vraag of en in hoeverre aan de rechten uit het VN-vrouwenverdrag horizontale werking toekomt. Onder horizontale werking wordt dan verstaan de werking van grondrechten in de rechtsverhoudingen van burgers onderling. Het vraagstuk van de horizontale werking in het algemeen en van het gelijkheidsbeginsel in het bijzonder komt aan de orde, en ten slotte wordt bezien hoe de werking van artikel 13 van het VN-vrouwenverdrag via wetgeving en rechtspraak verder geïmplementeerd kan worden.

Trefwoorden: Horizontale werking, Gelijkheidsbeginsel

Vleuten, C.E. van

De betekenis van het Vrouwenverdrag voor de Nederlandse rechtsorde / J. Hes en C.E. van Vleuten met medewerking van C. Flinterman e.a. - Den Haag : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1996. - 252 p.; bijlage, ISBN 9052503435

Het rapport is het tweede in een reeks waarin verslag wordt gedaan van onderzoek naar de juridische betekenis die het VN-vrouwenverdrag op een bepaald beleidsterrein kan hebben.

De vakgroep Publiekrecht van de Rijksuniversiteit Limburg heeft onderzoek gedaan naar het belang ofwel de meerwaarde van het vrouwenverdrag voor de Nederlandse rechtsorde. In hoeverre kan het vrouwenverdrag een functie vervullen bij de ontwikkeling van het (bestaande) recht ter wille van de verbetering van de (rechts)positie van vrouwen? Het onderzoek begint met een inventariserend gedeelte waarin een schets wordt gegeven van de invloed van het verdrag op beleid, wetgeving en rechtsspraak tot nu toe. In het tweede gedeelte wordt opnieuw de betekenis van het vrouwenverdrag aan de orde gesteld, ditmaal tegen de achtergrond van de internationaalrechtelijke ontwikkelingen.

Trefwoorden: Emancipatiebeleid; Rechtspraak: Wetgeving; Nederland; Internationaal recht; Rechtspositie

Vrouwenverdrag

Het vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie Aalt Willem Heringa, Joyce Hes en Liesbeth Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - 317 p.: bijlagen, ISBN 90 6215 435 2

Deze bundel gaat in op de inhoud en betekenis van de verschillende bepalingen van het VN-vrouwenverdrag waarbij gekozen is voor een artikelsgewijze behandeling. De diverse bepalingen van het Verdrag worden aan een nadere analyse onderworpen ter bepaling van de meerwaarde en relevantie voor de Nederlandse wetgever, beleidsmakers, rechters en praktijkjuristen. In iedere bijdrage wordt ook een schets gegeven van de juridische stand van zaken aangaande verwante internationaalrechtelijke regelingen. De Engelse Verdragstekst is als bijlage toegevoegd. De afzonderlijke bijdragen zijn apart opgenomen in deze bibliografie.

Standaardwerk

Trefwoorden: Werking VN-vrouwenverdrag

Wadstein, M.

Implementation of the UN Convention on the Elimination of all forms of Discrimination Against Women / Margareta Wadstein

In: SIM Newsletter, 1988, nr. 4, p. 5-21

Zo'n tien jaar na de inwerkingtreding van het VN-vrouwenverdrag is dit artikel een algemene introductie tot het Verdrag en het systeem van toezicht. De verplichtingen die een staat op zich neemt met de ratificatie van het Verdrag worden behandeld. De reikwijdte van het VN-vrouwenverdrag wordt aan de hand van de verdragsartikelen nagegaan.

Trefwoorden: Werking VN-vrouwenverdrag

Walsum, S. van

De problematiek van zwarte en migrantenvrouwen / M.R. van der Linde en S. van Walsum

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 273-286

Internationale migratie vindt tegenwoordig op zeer grote schaal plaats. Ook vrouwen nemen deel aan dit verkeer. Alhoewel geen enkele bepaling van het VN-vrouwenverdrag specifiek op zwarte, migranten- of vluchtelingenvrouwen is gericht, zijn bijna alle artikelen uit de eerste vier delen van het Verdrag van belang voor deze vrouwen. De nadruk in dit artikel ligt op het Nederlandse beleid met betrekking tot de gezinshereniging, en de daarvoor meest relevante Verdragsartikelen.

Trefwoorden: Allochtonen, Gezinshereniging, Buitenlandse vrouwen

Walsum, S. van

Het VN-vrouwenverdrag en het Nederlandse vreemdelingenrecht : Een onderzoek naar de relevantie van het VN-vrouwenverdrag voor het Nederlands vreemdelingenrecht / Sarah van Walsum. - Amsterdam : Clara Wichmann Instituut, 1996. - 119 p., ISBN 90-802349-3-1

Een terugkerende vraag binnen dit rapport is in hoeverre het VN-vrouwenverdrag de Nederlandse staat verplicht ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in de verdeling van sociale risico’s te verminderen of te compenseren, ook daar waar het buitenlandse vrouwen of vrouwen met een buitenlandse partner betreft. Er wordt een inventarisatie gemaakt van de specifieke gevolgen van het Nederlandse vreemdelingenrecht voor vrouwen met een buitenlandse partner; vrouwen die zijn toegelaten in het kader van gezinshereniging; vrouwelijke vluchtelingen en ongedocumenteerde vrouwen (inclusief slachtoffers van vrouwenhandel). Er wordt kort aangegeven welke betekenis het VN-vrouwenverdrag kan hebben voor de Nederlandse rechtsorde, en er wordt onderzocht in hoeverre het VN-vrouwenverdrag relevant is voor het Nederlandse vreemdelingenrecht.

Trefwoorden: Allochtonen, Buitenlandse vrouwen, Vreemdelingenrecht, Gezinshereniging, Vluchtelingen

Weerepas, M.J.G.A.

(Gehuwde) vrouw en fiscus / M.J.G.A. Weerepas

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes en L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 221-236

Centrale vraag is in deze bijdrage hoe de positie van de gehuwde vrouw in de inkomstenbelasting zich tot het VN-vrouwenverdrag verhoudt; met name het kostwinnersvoordeel is in deze belangrijk. Deze vraag springt het meest in het oog als de effecten van het VN-vrouwenverdrag voor het Nederlandse belastingrecht worden bezien. De visie van het toezichthoudend comité, het CEDAW, wordt weergeven en aan de hand van de fiscale behandeling van de inkomens en vermogens van gehuwden en een dienaangaande voorgestelde wettelijke maatregel worden de effecten van artikel 15 lid 1 voor de Nederlandse rechtsorde aangetoond.

Trefwoorden: Huwelijk, Inkomstenbelastingen, Kostwinners, Belastingen

Welch, C.E.

Human Rights and African Women : A comparison of protection under two major treaties / Claude E. Welch

In: Human Rights Quarterly, Jrg. 15 (1993), nr. 3 (augustus), p. 549- 574

Een van de manieren om de discriminatie van vrouwen in Afrika tegen te gaan is het ratificeren van internationale verdragen, die de verdragsstaten verplichten tot het rapporteren van bereikte doelstellingen en ze internationale kritiek oplevert als het gevoerde beleid onvoldoende wordt geacht. Maar verbetert de rechtspositie van Afrikaanse vrouwen in de praktijk eigenlijk wel door de in internationale verdragen vastgelegde richtlijnen. Zijn de verschillende nationale wettelijke systemen en de druk van binnenlandse non-gouvernementele organisaties (NGO’s) eigenlijk niet even doeltreffend of zelfs doeltreffender? Er wordt een vergelijking gemaakt tussen het VN-vrouwenverdrag en het Afrikaans Handvest.

Trefwoorden: Afrika

Westerveld, M.

De betekenis van het Vrouwenverdrag voor het nationale sociale zekerheidsstelsel / L. Betten en M. Westerveld. - Den Haag : Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1996. - 32 p.

Door toedoen van communautaire en overige internationale normgeving is het Nederlandse stelsel van Sociale Zekerheid in de laatste jaren op een aantal punten ingrijpend gewijzigd. Toch hebben deze wijzigingen nog niet geleid tot een totale verbanning van ongelijke behandeling van mannen en vrouwen. In deze bijdrage staat de vraag centraal in hoeverre het VN-vrouwenverdrag extra inspanningen vereist met betrekking tot de sociale zekerheid. Een drietal elementen worden onder de loep genomen: de gezinsinkomenbescherming versus de (wens) tot individualisering; het hieraan gelieerde vraagstuk van de kostwinnerstoeslagen; en de op de equivalentie gebaseerde werknemersverzekeringen die door hun nadruk op het verrichten/verricht hebben van betaalde arbeid steevast uitvallen ten gunste van mannen en ten nadele van vrouwen die nog steeds het leeuwedeel van de onbetaalde (zorg)taken voor hun rekening nemen.

Trefwoorden: Sociale zekerheid, Gelijke behandeling, Gezinsinkomen, Individualisering, Kostwinners, Werknemersverzekeringen, Zorgarbeid

Willems, L.

Geweld tegen vrouwen, CEDAW Algemene Aanbeveling nr. 19 / Lucy Willems

In: Nemesis : tijdschrift over vrouwen en recht, Jrg. 11 (1995), nr. 5 (september/oktober), p. 27-30

Er wordt nergens in het VN-vrouwenverdrag expliciet verwezen naar sexueel geweld. Artikel 21, lid 1 van het Verdrag geeft het CEDAW de bevoegdheid om algemene aanbevelingen te doen. De auteur bespreekt Aanbeveling 19 waarin gesteld wordt dat 'gender-based violence' een ernstige beperking vormt voor de mogelijkheden die vrouwen hebben om op basis van gelijkheid met mannen hun rechten en vrijheden te genieten, wat nu juist de kern is van wat het VN-vrouwenverdrag beoogt.

Achter het artikel is de volledige tekst van General Recommendation 19: Violence against women, opgenomen.

Trefwoorden: Sexueel geweld

Willems, L.

Brochure VN-vrouwenverdrag / Lucy Willems. - Amsterdam : Clara Wichmann Instituut, 1996, 60 p.

Het doel van deze brochure is bekendheid te geven aan de betekenis van het VN-vrouwenverdrag en het inventariseren van de toepassingsmogelijkheden. De kenmerken van het VN-vrouwenverdrag worden beschreven, vervolgens komt de uitvoering van de verdragsverplichtingen aan de orde en de wijze waarop het toezicht functioneert. Een beschrijving van het Nederlandse emancipatiebeleid vormt de verbinding tussen het internationale verdrag en de Nederlandse praktijk. Om deze verbinding vast te houden wordt de inhoud van het verdrag niet artikelsgewijs behandeld, maar thematisch, zoals de kwesties zich in de dagelijkse praktijk ook aandienen.

Trefwoorden: Emancipatiebeleid, Beeldvorming, Politiek, Herverdeling betaalde en onbetaalde arbeid, Leefvormen, Kinderen, Veiligheid, Gezondheid, Allochtonen, Nederland

Willems, L.

Vechten om de grenzen : Vrouwenrechten zijn mensenrechten / Lucy Willems

In: Vechten om de grenzen : Vrouwenrechten, mensenrechten : Beschouwingen bij het Joegoslavië Tribunaal / Amsterdam : Nemesis, maart 1996, p. 7-22 (Nemesis Essays ; 3)

Dit artikel biedt een globaal overzicht van de theoretische kant van de discussie over de mensenrechten van vrouwen. Deze discussie kan gesystematiseerd worden tot een feministisch perspectief, een visie die verstrekkende gevolgen kan hebben voor het hele internationale recht. Tot een van de instrumenten van het internationaal recht ter verbetering van de rechtspositie van vrouwen hoort het VN-vrouwenverdrag.

Trefwoorden: Mensenrechten, Internationaal recht

Wildt, J.H.J. de

Het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van Discriminatie van Vrouwen (IVDV) / J.H.J. de Wildt

In: Ars Aequi, Jrg. 41 (1992), nr. 5 (mei), p. 259-266

De voorgeschiedenis en de totstandkoming van het verdrag worden besproken alsmede de hoofdzaken van de verdragsinhoud en de goedkeuring van het verdrag voor Nederland. Daarnaast wordt ingegaan op het toezicht en de naleving van het verdrag.

Trefwoord: Nederland

Wildt, J.H.J. de

Inleidingen 8 maart : Internationaal verdrag tegen discriminatie van vrouwen. - Implementatie van Vrouwenverdrag in Nederland / Jeroen de Wildt en Liesbeth Lijnzaad

In: Nieuwsbrief Werkgroep Vrouw en Recht (1994), nr. 3 (mei), p. 14-21.

Weergave van twee op 8 maart 1994 gehouden lezingen voor de Werkgroep Vrouw en Recht over het VN-vrouwenverdrag. De Wildt geeft een globale introductie op dit Verdrag. Lijnzaad gaat in op de factoren die de implementatie van het VN-vrouwenverdrag beïnvloeden.

Trefwoorden: Totstandkoming VN-vrouwenverdrag, Werking VN-vrouwenverdrag

Women

Women, law and human rights : forward from Beijing

In: The women's watch (IWRAW), Jrg. 9 (1995), nr. 2 (september), p. 1-8

Betekenis van het VN-vrouwenverdrag in het kader van de Vierde VN-Wereldvrouwenconferentie in Beijing. Bereikte en nog te bereiken doelstellingen in verband met de implementatie van richtlijnen in verschillende verdragsstaten zoals geformuleerd in het VN-vrouwenverdrag worden onder de aandacht gebracht.

Trefwoorden: Beijing, Wereldvrouwenconferentie

Weerelt, P. van

Voorbehouden bij mensenrechtenverdragen ; een nieuw dieptepunt ! / P. van Weerelt

In: NJCM-Bulletin, Jrg. 20 (1995), nr. 8, p. 996-1004

De oproep van de internationale gemeenschap tijdens de Tweede Wereldconferentie Mensenrechten tot universele ratificatie van de VN-mensenrechtenverdragen lijkt vruchten af te werpen. De vele ratificaties gaan evenwel gepaard met evenzoveel voorbehouden. Discussie over legitimiteit en acceptatie van voorbehouden bij mensenrechtenverdragen vindt regelmatig plaats. Tot op heden heeft deze discussie betrekking gehad op voorbehouden bij materiële bepalingen van mensenrechtenverdragen. De ruimte die staten zichzelf toedichten bij het maken van voorbehouden blijkt echter nog groter. Procedurele aspecten, zoals bijvoorbeeld de rol van de toezichthoudende comités, blijken ook voor discussie vatbaar te zijn. Een nieuw dieptepunt lijkt bereikt.

Trefwoorden: Voorbehouden, Mensenrechtenverdragen

Zaaijer, B.

De reikwijdte van het Vrouwenverdrag / E. A. Alkema en B. Zaaijer

In: Het Vrouwenverdrag : een beeld van een verdrag ... / redactie A.W. Heringa, J. Hes, L. Lijnzaad. - Antwerpen : MAKLU, 1994. - p. 15-29

Bespreking van de artikelen 2, 3 en 24 van het VN-vrouwenverdrag.

Artikel 2 richt zich met name op de verplichting tot het initiëren van wetgeving in de verdragsstaten. Artikel 3 geeft opdracht aan de verdragspartijen om, op bepaalde terreinen, alle passende maatregelen te nemen ter bevordering van de emancipatie van vrouwen. Artikel 24 stelt dat partijen de verplichting op zich nemen om op nationaal niveau alle noodzakelijke maatregelen te nemen om te komen tot een verwezenlijking van de in het Verdrag erkende rechten. Deze bepaling heeft daarmee een 'vangnet'-functie.

Trefwoorden: Wetgeving, Emancipatiebeleid

Zalm, L. van der

Vrouwenverdrag: met of zonder gezag? / Liv van der Zalm. - 1996. - 61 p.: lit.opg.: bijlagen

Er wordt geprobeerd een antwoord te geven op de vraag waarom het toezichtsmechanisme van het vrouwenverdrag, in tegenstelling tot een aantal andere mensenrechtenverdragen, niet is versterkt met een individueel klachtrecht. De aard van de Commission on the Status of Women (CSW) en die van de klachtprocedure aldaar worden besproken.

Trefwoorden: Klachtrecht

Zearfoss, S.C.

The Convention for the Elimination of all forms of Discrimination against Women : Radical, Reasonable or Reactionary ? / Sarah C. Zearfoss

In: Michigan Journal of International Law, Jrg. 12 (1991), Summer, p. 903-942

Vele landen hebben het VN-vrouwenverdrag geratificeerd, maar de Verenigde Staten van Amerika behoort daar niet toe. Politieke tegenstand heeft dit tot nu toe verhinderd. Auteur vraagt zich af wat er zou gebeuren als er aan de politieke strategieën voorbij zou worden gegaan en welke veranderingen het resultaat zouden zijn van ratificatie door de VS en de mogelijk positieve effecten voor Amerikaanse vrouwen.

Trefwoorden: Verenigde Staten